Τα μυστικά deals για τα διόδια της Αττικής Οδού

Το θέμα επισήμως θεωρείται λήξαν, στην επιχειρηματική πιάτσα όμως συζητείται ακόμη – τόσο για τους λόγους για τους οποίους προέκυψε όσο και για το… πότε θα ξανανοίξει αλλά και γιατί.

 

 

Του Γιάννη Παπαδημητρίου

 

 

Η υπόθεση αφορά στα διόδια της Αττικής Οδού και δη στην αύξησή τους, η οποία εκδηλώθηκε προεκλογικά ως «προειλημμένη απόφαση» των κατασκευαστικών ομίλων που ελέγχουν την πλειοψηφία της κοινοπραξίας, για να «μαζευτεί» λίγο αργότερα. Και το ερώτημα είναι εάν μια τέτοια αύξηση θα επανέλθει το φθινόπωρο.

 

 

Το θέμα άνοιξε λίγες μέρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση, όταν από την πλευρά της Αττικής Οδού (την πλειοψηφία της οποίας διατηρούν μετά τις τελευταίες μετοχικές αλλαγές οι Όμιλοι Ελλάκτωρ και Αβαξ) ανακοινώθηκε η πρόθεση η τιμή των διοδίων για τα Ι.Χ. να αυξηθεί στα 3 ευρώ, από 2,80 ευρώ σήμερα, την 1η Ιουλίου και από 1ης Ιανουαρίου 2020 να εκτοξευτεί στα 3,30 ευρώ. Πρόκειται για σημαντική αύξηση, η οποία την περίοδο της ανακοίνωσής της συνάντησε την οργισμένη αντίδραση του τότε υπουργού Υποδομών, Χρήστου Σπίρτζη. Ο τότε υπουργός θεώρησε ότι «αδειάστηκε» προεκλογικά από τους εργολάβους, σε μια περίοδο που ο ίδιος, μάλιστα, κινούνταν σε πρωτοβουλίες για τη μείωση του κομίστρου. Στην αγορά πολλοί συζήτησαν ότι οι δύο όμιλοι, που διατηρούν «ζεστές σχέσεις» με τη Νέα Δημοκρατία, δεν κινήθηκαν τυχαία στην κατεύθυνση αυτή. Και ιδίως ως προς τον χρόνο των ανακοινώσεων.

 

 

Το παρασκήνιο

 

 

Για όσους γνωρίζουν το θέμα καλύτερα, το παρασκήνιο δεν ήταν, βέβαια, μόνο πολιτικό. Ο κ.Σπίρτζης, που βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με τους εργολάβους της Αττικής Οδού, είχε υποσχεθεί διετή παράταση της σύμβασης παραχώρησης (λήγει τον Οκτώβριο του 2024) ώστε να κατασκευάσουν με ίδια κεφάλαια το τμήμα Κορωπί – Λαύριο του προαστιακού σιδηροδρόμου. Μέσω της υπόσχεσης για διετή παράταση είχε επιχειρήσει επίσης να «παγώσει» τις αυξήσεις στα διόδια, για τα οποία εδώ και τρία χρόνια δεχόταν πιέσεις να αυξηθούν. Ωστόσο, η διαπραγμάτευση δεν έκλεισε και οι εργολάβοι αποφάσισαν να ανακοινώσουν την αύξηση.

 

 

Υπό το βάρος όμως της επικοινωνιακής αστοχίας (ότι προεκλογικά πιέζουν την κυβέρνηση και δεσμεύουν την επόμενη), η υπόθεση της αύξησης «μαζεύτηκε», ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα η νέα κυβέρνηση έδειχνε κι αυτή «τα δόντια της», όταν διά στόματος Καραμανλή ανακοίνωνε στις προγραμματικές δηλώσεις ότι δεν πρόκειται να δεχτεί τετελεσμένα. Κάτι απόλυτα λογικό, αφού μια τέτοια αύξηση θα είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής και για την ίδια.

 

 

Τι μπορεί όμως να συμβεί και γιατί κάποιοι θεωρούν δεδομένο ότι το θέμα θα ξανανοίξει; Στο σημείο αυτό έχουν μεγάλη σημασία μερικές «λεπτομέρειες». Πρώτον, η Αττική Οδός έχει «στηθεί» με σύμβαση παραχώρησης τύπου IRR, στην οποία οι αποδόσεις των μετόχων υπολογίζονται επί των κερδών και όχι επί των εσόδων. Μια αρκετά σπάνια σύμβαση για τα ευρωπαϊκά δεδομένα (και για τα ελληνικά…), κατά τα οποία η απόδοση υπολογίζεται επί των εσόδων της εταιρείας διαχείρισης του δρόμου. Για τον λόγο αυτό, μάλιστα, η σύμβαση προέβλεπε και τη δυνατότητα αύξησης των διοδίων. Δεύτερον, ο συνολικός δανεισμός της Ελλάκτωρ (κατέχει το 65,749% της Αττικής Οδού) έφτανε το 1,4 δισ. ευρώ στο τέλος του 2018, ενώ η Αβαξ (κάτοχος του 34,21%) είχε δάνεια 595 εκατ. ευρώ. Και τα τελευταία χρόνια οι αποδόσεις της Αττικής Οδού δεν ήταν τέτοιες που να βοηθούν τα οικονομικά τους.

 

 

Η πλευρά των εργοληπτικών εταιρειών -ανεπίσημα- έχει επικαλεστεί την πτώση των εισπράξεων (με αντανάκλαση στα κέρδη) την περίοδο της κρίσης. Έτσι, ενώ μέχρι το 2009 οι ημερήσιες διελεύσεις έφταναν τις 300.000, το 2014 έπεσαν σχεδόν στις 200.000. Από το 2015 και μετά, η κατάσταση άρχισε να βελτιώνεται. Και με τη μέση ημερήσια κυκλοφορία να ξεπερνά κατά ετήσιο μέσο όρο τα 220.000 οχήματα, υπολογίζεται ότι για την πενταετία που υπολείπεται μέχρι τη λήξη της παραχώρησης οι εισπράξεις της κοινοπραξίας θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ. Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν επίσης τα μερίσματα που έχει δώσει η εταιρεία στους μετόχους της, τα οποία από το 2013 και μετά έχουν ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, η πλευρά των εργολάβων επιμένει ότι η απόδοση των κεφαλαίων της παραμένει κάτω από το 7%, ενώ μπορεί να φτάνει μέχρι το 11,6%.

 

 

Στο ερώτημα εάν τα οικονομικά δεδομένα είναι τέτοια που να δικαιολογούν τις προθέσεις των μέτοχων της Αττικής Οδού η απάντηση είναι σχετική. Δικαίως, πάντως, ή αδίκως, οι εργολάβοι ζήτησαν την αύξηση αξιοποιώντας τη σύμβαση παραχώρησης, που προβλέπει ανώτατη τιμή διοδίων τα 3,77 ευρώ για τα Ι.Χ. (έως και 4,10 ευρώ με τον ΦΠΑ). Η δυνατότητα μιας τέτοιας εκτόξευσης ήταν αυτό που ανησύχησε το επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας, που ήθελε να αποφύγει μια αύξηση με το «καλημέρα» της διακυβέρνησής της.

 

 

Καλές σχέσεις

 

 

Το ερώτημα είναι πώς θα κινηθεί η κυβέρνηση. Από τη μια, έχει απέναντι δύο εργολάβους με παραδοσιακά καλές σχέσεις, οι οποίοι τεχνικά έχουν «δικαίωμα» στην αύξηση. Βέβαια, ούτε οι ίδιοι θέλουν να βρεθούν «αντιμέτωποι» μαζί της σε μια πολιτικά αντιδημοφιλή αύξηση, η οποία, αν εφαρμοστεί, θα στοιχίσει στην κυβέρνηση, πιθανόν όμως να ενεργοποιήσει «αντίμετρα» για τους ίδιους. Και η αλήθεια είναι ότι «μπροστά τους» βρίσκονται αρκετά μεγάλα και σημαντικά έργα (Γραμμή 4 του Μετρό Αθηνών, Μετρό Θεσσαλονίκης, ΒΟΑΚ), στα οποία ήδη εμπλέκονται, ενώ στον ορατό ορίζοντα υπάρχει και το θέμα των επεκτάσεων της ίδιας της Αττικής Οδού.

 

 

Όλα αυτά, βέβαια, είναι αντικείμενα διαπραγμάτευσης. Γι’ αυτό και από την πλευρά των μετόχων έχει δοθεί σήμα για αποκλιμάκωση της έντασης. Προς το παρόν…

 

neaselida.gr

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΝΕΑ