Η αμερικανική πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα ενθαρρύνει τους Παλαιστινίους να παραμείνουν στον τόπο τους και ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους
Η αμερικανική πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα ενθαρρύνει τους Παλαιστινίους να παραμείνουν στον τόπο τους και ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, σύμφωνα με αντίγραφο του σχεδίου που έλαβε η εφημερίδα The Times of Israel.
Το έγγραφο των 21 σημείων, που κοινοποιήθηκε από τις ΗΠΑ σε κάποιες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, περιλαμβάνει επίσης διατάξεις που έχουν αποτελέσει βασικά στοιχεία σε διάφορες προτάσεις άλλων παραγόντων τους τελευταίους μήνες -από την απελευθέρωση όλων των ομήρων έως την απομάκρυνση της Χαμάς από την εξουσία.
Η απόφαση να ενθαρρυνθούν ρητά οι Παλαιστίνιοι να παραμείνουν στη Γάζα σηματοδότησε μια σημαντική μετατόπιση στην πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, καθώς τον Φεβρουάριο ο ίδιος ο Τραμπ είχε προκαλέσει παγκόσμιο σοκ μιλώντας για το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να αναλάβουν τη Γάζα και να μετεγκαταστήσουν μόνιμα ολόκληρο τον πληθυσμό των περίπου δύο εκατομμυρίων κατοίκων της.
Οι δηλώσεις αυτές έδωσαν ώθηση στην ιδέα τόσο μεταξύ των ακροδεξιών εταίρων του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου όσο και σε μετριοπαθέστερους Ισραηλινούς πολιτικούς. Έκτοτε, αρκετοί προσπάθησαν αρκετά για να «ενθαρρύνουν την εθελοντική μετανάστευση» των κατοίκων της Γάζας, χωρίς ωστόσο να σημειώσουν καμία επιτυχία.
Επιπλέον, η πρόβλεψη της πρότασης για έναν πιθανό δρόμο προς μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος -αφού προηγηθεί η ανοικοδόμηση της Γάζας και η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής- αποτελεί σαφή απομάκρυνση από την έως τώρα πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, η οποία απέφευγε να εκφράσει στήριξη για λύση δύο κρατών.
Το σχέδιο που εξασφάλισαν οι The Times of Israel -και του οποίου η γνησιότητα επιβεβαιώθηκε από δύο πηγές με γνώση του θέματος- προβλέπει επίσης ότι οι ΗΠΑ θα εγκαινιάσουν διάλογο με το Ισραήλ και τους Παλαιστινίους, προκειμένου να συμφωνηθεί ένας «πολιτικός ορίζοντας» για ειρηνική συνύπαρξη.
Αν και αυτοί οι όροι θεωρούνται σημαντικά οφέλη για την παλαιστινιακή πλευρά, η πρόταση -που καταρτίστηκε κυρίως από τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και αναμένεται να εξειδικευτεί τις επόμενες ημέρες- περιλαμβάνει και όσα το Ισραήλ ζητά εδώ και καιρό.
Μεταξύ αυτών είναι η δέσμευση για αφοπλισμό της Χαμάς, η αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και η εφαρμογή διαδικασίας απο-ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού.
Αυτές οι προϋποθέσεις καθιστούν την πρόταση δύσκολη για αποδοχή από τη Χαμάς, ενώ η αναφορά σε μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος πιθανόν να θεωρηθεί «κόκκινη γραμμή» για τον Νετανιάχου, που έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι εμπόδισε τη λύση των δύο κρατών.
Παρά ταύτα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε αισιόδοξος την Παρασκευή, δηλώνοντας ότι μια συμφωνία ίσως έχει ήδη επιτευχθεί. Λίγο αργότερα, σε ανάρτησή του στο Truth Social, τόνισε: «Εντατικές διαπραγματεύσεις διεξάγονται εδώ και τέσσερις ημέρες και θα συνεχιστούν για όσο χρειαστεί, μέχρι να ολοκληρωθεί μια επιτυχής συμφωνία.
Όλες οι χώρες της περιοχής συμμετέχουν, η Χαμάς είναι πλήρως ενήμερη για αυτές τις συζητήσεις, και το Ισραήλ έχει ενημερωθεί σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Νετανιάχου», πρόσθεσε.
Η αμερικανική πρόταση παραμένει ασαφής στις λεπτομέρειες και, ακόμη κι αν γίνει αποδεκτή, θα χρειαστούν περαιτέρω διαπραγματεύσεις.
Τα 21 σημεία του σχεδίου
1. Η Γάζα θα αποτελέσει απο-ριζοσπαστικοποιημένη ζώνη, απαλλαγμένη από τρομοκρατία, που δεν θα απειλεί τους γείτονές της.
2. Η Γάζα θα ανοικοδομηθεί προς όφελος των κατοίκων της.
3. Αν και οι δύο πλευρές αποδεχθούν την πρόταση, ο πόλεμος θα τερματιστεί άμεσα: οι ισραηλινές δυνάμεις θα σταματήσουν τις επιχειρήσεις και θα αποσυρθούν σταδιακά από τον θύλακα.
4. Εντός 48 ωρών από τη δημόσια αποδοχή της συμφωνίας από το Ισραήλ, όλοι οι όμηροι -ζωντανοί και νεκροί- θα επιστραφούν.
5. Μετά την επιστροφή των ομήρων, το Ισραήλ θα απελευθερώσει μερικές εκατοντάδες Παλαιστινίους που εκτίουν ισόβια, πάνω από 1.000 Γαζαίους που συνελήφθησαν από την έναρξη του πολέμου, καθώς και τις σορούς αρκετών εκατοντάδων Παλαιστινίων.
6. Από τη στιγμή που θα επιστραφούν οι όμηροι, τα μέλη της Χαμάς που δεσμεύονται στην ειρηνική συνύπαρξη θα τύχουν αμνηστίας, ενώ όσα επιθυμούν να εγκαταλείψουν τη Γάζα θα έχουν ασφαλή διέλευση προς χώρες υποδοχής.
7. Με την επίτευξη της συμφωνίας, θα ξεκινήσει μαζική εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, σε επίπεδα όχι κατώτερα από αυτά της συμφωνίας του Ιανουαρίου 2025 για τους ομήρους (600 φορτηγά ημερησίως), μαζί με αποκατάσταση κρίσιμων υποδομών και την είσοδο εξοπλισμού για την απομάκρυνση ερειπίων.
8. Η διανομή της βοήθειας θα γίνεται -χωρίς παρεμβάσεις από καμία πλευρά- από τα Ηνωμένα Έθνη, την Ερυθρά Ημισέληνο και άλλους διεθνείς οργανισμούς που δεν συνδέονται ούτε με το Ισραήλ ούτε με τη Χαμάς.
Η διατύπωση του σημείου αυτού είναι σκόπιμα ασαφής και αφήνει περιθώριο για συνέχιση λειτουργίας του Ιδρύματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας Γάζας, το οποίο είναι τυπικά αμερικανικός οργανισμός, αν και αποτέλεσε πρωτοβουλία Ισραηλινών με δεσμούς με την κυβέρνηση και σχεδιάστηκε ώστε να εξυπηρετεί τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου από το Ισραήλ.
9. Η Γάζα θα διοικείται από μια προσωρινή μεταβατική κυβέρνηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών, υπεύθυνη για την καθημερινή παροχή υπηρεσιών. Την επιτροπή θα εποπτεύει ένας νέος διεθνής οργανισμός, που θα δημιουργηθεί από τις ΗΠΑ σε συνεργασία με Άραβες και Ευρωπαίους εταίρους. Θα θεσπίσει πλαίσιο χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης έως ότου ολοκληρωθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Παλαιστινιακής Αρχής.
10. Θα εκπονηθεί οικονομικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Γάζας, με τη συμμετοχή ειδικών που έχουν εμπειρία στην ανάπτυξη σύγχρονων πόλεων της Μέσης Ανατολής και με αξιοποίηση υπαρχόντων σχεδίων για προσέλκυση επενδύσεων και δημιουργία θέσεων εργασίας.
11. Θα δημιουργηθεί οικονομική ζώνη με μειωμένους δασμούς και ειδικούς όρους πρόσβασης, που θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών.
12. Κανείς δεν θα εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τη Γάζα. Όσοι επιλέξουν να φύγουν θα έχουν δικαίωμα επιστροφής, ενώ οι Γαζαίοι θα ενθαρρύνονται να παραμείνουν και θα έχουν την ευκαιρία να χτίσουν εκεί ένα καλύτερο μέλλον.
13. Η Χαμάς δεν θα έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας. Θα υπάρξει δέσμευση για καταστροφή και παύση κατασκευής κάθε στρατιωτικής υποδομής, συμπεριλαμβανομένων των σηράγγων. Οι νέοι ηγέτες θα δεσμευτούν στην ειρηνική συνύπαρξη με τους γείτονες.
14. Θα παρασχεθούν εγγυήσεις ασφάλειας από περιφερειακούς εταίρους, ώστε να διασφαλιστεί ότι η Χαμάς και άλλες οργανώσεις της Γάζας τηρούν τις υποχρεώσεις τους και ότι ο θύλακας δεν αποτελεί απειλή ούτε για το Ισραήλ ούτε για τους κατοίκους του.
15. Οι ΗΠΑ θα συνεργαστούν με Άραβες και άλλους διεθνείς εταίρους για να συγκροτήσουν μια προσωρινή διεθνή δύναμη σταθεροποίησης, η οποία θα αναπτυχθεί άμεσα στη Γάζα για την επίβλεψη της ασφάλειας. Η δύναμη αυτή θα αναπτύξει και θα εκπαιδεύσει μια παλαιστινιακή αστυνομική δύναμη, που θα αποτελέσει μακροπρόθεσμο φορέα εσωτερικής ασφάλειας.
16. Το Ισραήλ δεν θα κατέχει ούτε θα προσαρτήσει τη Γάζα. Οι ισραηλινές δυνάμεις θα παραδίδουν σταδιακά τις περιοχές που κατέχουν, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας αντικατάστασης θα εδραιώνουν τον έλεγχο και τη σταθερότητα.
17. Αν η Χαμάς καθυστερήσει ή απορρίψει την πρόταση, τα παραπάνω σημεία θα εφαρμοστούν σε περιοχές απαλλαγμένες από τρομοκρατία, τις οποίες οι ισραηλινές δυνάμεις θα παραδώσουν σταδιακά στη διεθνή δύναμη σταθεροποίησης.
Αυτό είναι το πρώτο σημείο που προβλέπει τη μερική εφαρμογή του σχεδίου ακόμη και χωρίς τη συγκατάθεση της Χαμάς.
18. Το Ισραήλ συμφωνεί να μην πραγματοποιεί μελλοντικά πλήγματα στο Κατάρ. Οι ΗΠΑ και η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζουν τον σημαντικό μεσολαβητικό ρόλο της Ντόχα στη σύγκρουση της Γάζας.
19. Θα εφαρμοστεί πρόγραμμα απο-ριζοσπαστικοποίησης του πληθυσμού, που θα περιλαμβάνει διαθρησκειακό διάλογο με στόχο την αλλαγή αντιλήψεων και αφηγήσεων τόσο στο Ισραήλ όσο και στη Γάζα.
20. Όταν η ανοικοδόμηση της Γάζας θα έχει προχωρήσει και οι μεταρρυθμίσεις της Παλαιστινιακής Αρχής θα έχουν εφαρμοστεί, οι συνθήκες μπορεί να είναι ώριμες για έναν αξιόπιστο δρόμο προς παλαιστινιακή κρατική υπόσταση, η οποία αναγνωρίζεται ως επιθυμία του παλαιστινιακού λαού.
Η διάταξη δεν καθορίζει λεπτομέρειες για το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων ούτε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την πορεία προς την κρατική υπόσταση.
21. Οι ΗΠΑ θα εγκαινιάσουν διάλογο μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, προκειμένου να συμφωνηθεί ένας πολιτικός ορίζοντας για ειρηνική συνύπαρξη.
