Πάνω από 500 χιλ. στρέμματα δασικής γης έγιναν στάχτη κατά την αντιπυρική περίοδο 2025 ● Η επιστημονική ανασκόπηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου και του WWF Ελλάς δεν ασπάζεται τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς: πρόκειται για μία από τις πέντε χειρότερες περιόδους των τελευταίων 20 ετών.
Tα περιστατικά των χαρτογραφημένων πυρκαγιών κατά την αντιπυρική περίοδο 2025 δείχνουν ότι έγιναν στάχτη 478.280 στρέμματα, ενώ, συνυπολογίζοντας μικρότερα περιστατικά, η πραγματική έκταση ξεπερνά τα 500.000 στρέμματα, με μεγαλύτερο εμπρηστή τον ΔΕΔΔΗΕ, όπως προκύπτει από την ολοκληρωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ανασκόπηση της αντιπυρικής περιόδου του 2025 που έδωσαν στη δημοσιότητα το WWF Ελλάς και η Πυρομετεωρολογική ομάδα FLAME της Μονάδας ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Τα στοιχεία αυτά συμφωνούν μόνο στον αριθμό των καμένων στρεμμάτων σε σύγκριση με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννης Κεφαλογιάννης, επιδιώκοντας να παρουσιάσει ακόμη ένα «success story» της κυβέρνησης, αλλά απέχουν παρασάγγας από εκείνα που δείχνουν την πραγματική καταστροφή της φετινής πύρινης λαίλαπας («Πανηγυρισμοί της... πυρκαγιάς», «Εφ.Συν.», 30/10/25).
Ζάκυνθος. Μία από τις δύο μεγαλύτερες δασικές πυρκαγιές του 2025
Τα διπλοκαμένα
Σύμφωνα με το υπουργείο, φέτος έγιναν στάχτη 477.000 στρέμματα αλλά, κατά την κρίση του, αυτό ισοδυναμεί με ποσοστό 5% χαμηλότερο από τον μέσο όρο για τα έτη 2006-2024, όταν από την ανασκόπηση προκύπτει ότι σημειώθηκε αύξηση κατά 39% σε σχέση με τον μέσο όρο της ίδιας περιόδου. Επιπλέον, σύμφωνα με τον υπολογισμό του WWF και της ομάδας FLAME, η αντιπυρική περίοδος του 2025 συγκαταλέγεται μεταξύ των πέντε χειρότερων περιόδων των τελευταίων 20 ετών τόσο λόγω των καμένων εκτάσεων όσο και του συνολικού αριθμού των πυρκαγιών.
Σε ό,τι αφορά τις αιτίες, ο υπουργός είχε αναφέρει ότι «το 70%-75% οφείλεται σε ανθρωπογενή παράγοντα, είτε από αμέλεια είτε από δόλο», ενώ από την επιστημονική ανασκόπηση προκύπτει ότι 6 στις 10 μεγάλες πυρκαγιές -οι οποίες ευθύνονται για το 55% των καμένων εκτάσεων- οφείλονται στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Και παρόλο που το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας συνεχίζει τη λανθασμένη πρακτική υπολογισμού των δασικών καμένων εκτάσεων μόνο για τα ψηλά ώριμα δάση, η πραγματική εικόνα είναι ότι κάηκαν και επηρεάστηκαν σημαντικά περισσότερα από 290.000 στρέμματα δασικής βλάστησης, ενώ πάνω από 130.000 στρέμματα αφορούν διπλοκαμένες περιοχές και 116.770 στρέμματα καμένες εκτάσεις μέσα σε Προστατευόμενες Περιοχές. Επιπλέον, η φετινή αντιπυρική περίοδος χαρακτηρίστηκε από τα εξής:
● 18 πυρκαγιές ευθύνονται για το 87% των συνολικών καμένων εκτάσεων, στοιχείο που αναδεικνύει τη δυσκολία διαχείρισης μεγάλων και παράλληλων περιστατικών.
● Πάνω από 130.000 στρέμματα κάηκαν για πολλοστή φορά μέσα σε διάστημα μικρότερο των 20 ετών, κυρίως σε Χίο, Ανατολική Αττική, Κύθηρα και Ζάκυνθο, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται αρνητικά η δυνατότητα φυσικής αναγέννησης.
● Η μεγαλύτερη σε έκταση πυρκαγιά της αντιπυρικής περιόδου συνέβη στα μέσα Αυγούστου στη βορειοδυτική Χίο (66.560 στρ.). Συνολικά με την πυρκαγιά του Ιουνίου (47.897 στρ.) κάηκαν 114.457 στρ., τα οποία ισοδυναμούν με το 13,6% της συνολικής έκτασης του νησιού. Οπως εκτιμάται, οι πυρκαγιές στο νησί προκλήθηκαν από το δίκτυο ηλεκτρισμού. Στις σημαντικότερες πυρκαγιές του 2025 περιλαμβάνονται αυτές στον Φενεό Κορινθίας (15.789 στρ.), στη Ζάκυνθο (24.720 στρ.) και στην Κερατέα (15.790 στρ.).
● Σε περιφερειακό επίπεδο, ρεκόρ καμένων εκτάσεων σημειώθηκε στην Ηπειρο (68.860 στρ.), ενώ το Βόρειο Αιγαίο (143.580 στρ.) και η Δυτική Ελλάδα (59.540 στρ.) κατέγραψαν τη δεύτερη και τρίτη χειρότερη επίδοση, αντίστοιχα, από το 2006 και μετά.
● Κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου του 2025, υπολογίζεται ότι 20.000 άτομα έμειναν για μέρες δίχως νερό και ρεύμα, ενώ το εκτιμώμενο κόστος αποκατάστασης των δικτύων κοινής ωφέλειας ξεπερνά τα 165 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται πως οι πραγματικοί αριθμοί εκτιμώνται αρκετά υψηλότεροι.
● 16 Προστατευόμενες Περιοχές επηρεάστηκαν, εκ των οποίων οι 8 ανήκουν στο δίκτυο Natura 2000, συνολικής έκτασης 116.770 στρεμμάτων, και οι υπόλοιπες αφορούν Καταφύγια Αγριας Ζωής. Η πυρκαγιά στον Φενεό (Κορινθία) ήταν η πιο κρίσιμη από οικολογικής σκοπιάς το 2025, καθώς καταγράφηκε σημαντική απώλεια σε δάση ελάτης, είδος χωρίς μηχανισμούς φυσικής αναγέννησης.
● Οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες του 2025, αν και κανονικές στο μεγαλύτερο διάστημα του έτους, παρουσίασαν περιόδους έντονων εξάρσεων, ιδιαίτερα στην Ηπειρο, τη Δυτική Ελλάδα, την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και τα Ιόνια Νησιά, όπου οι ημέρες με ασυνήθιστα υψηλή επικινδυνότητα ήταν διπλάσιες των αναμενόμενων.
● Οι επιπτώσεις στην άγρια πανίδα υπήρξαν για άλλη μια χρονιά εκτεταμένες, με χιλιάδες ζώα, κυρίως από ομάδες που δεν έχουν αναπτυγμένους μηχανισμούς διαφυγής (όπως ερπετά και ασπόνδυλα), να επηρεάζονται άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα.
Παρά τις κάποιες θετικές εξελίξεις που υπήρξαν κατά τη διάρκεια αυτής της αντιπυρικής περιόδου, όπως η αισθητή βελτίωση στον τρόπο διερεύνησης των αιτίων σημαντικών πυρκαγιών και η σημαντική πρόοδος στη χρήση δορυφορικών δεδομένων, υπάρχουν ακόμα πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν.
Αυτά αφορούν την ολιστική στρατηγική πρόληψης και ετοιμότητας, με έμφαση στη μείωση των ανθρωπογενών αιτίων (αμέλεια, πρόθεση) και άλλων γνωστών αιτίων, όπως το δίκτυο διανομής ηλεκτρισμού, την κατανόηση των τοπικών κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων, την τακτική ορθή ενημέρωση των πολιτών, ειδικά στις ζώνες μίξης οικισμών-δασών, καθώς και τον επαναπροσδιορισμό της αντιπυρικής περιόδου βάσει πραγματικών πυρομετεωρολογικών, οικολογικών συνθηκών και της κατάστασης της καύσιμης ύλης. Κι ακόμη, την ενεργή, βιώσιμη και ιεραρχημένη διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων, με στοχευμένα έργα πρόληψης, εκπόνηση τοπικών σχεδίων πρόληψης (ΟΤΑ Α’ βαθμού) και την προτεραιοποίηση των πιο ευάλωτων και οικολογικά σημαντικών περιοχών.
