Σε δημοφιλή τηλεοπτική σειρά ο δήμαρχος Κολοκοτρωνιτσίου, Περίανδρος Πώποτας, χρησιμοποιεί ως δόγμα, στάση ζωής, αλλά και προεκλογικό σύνθημα την φράση «Εμπρός πίσω».
Και μπορεί στην μυθοπλασία κάτι τέτοιο να μας φαίνεται αθώο και διασκεδαστικό, όχι όμως όταν αυτό ενσαρκώνεται στις αλλαγές που προετοιμάζει η κυβέρνηση της ΝΔ και η ηγεσία του Υπ. Εργασίας για τους εργαζομένους, δρομολογώντας πισωγύρισμα σε εποχές που όλοι πιστεύαμε ότι έχουν παρέλθει οριστικά. Εν μέσω πανδημίας, με την δημόσια υγεία και την οικονομία να περνούν μια πρωτοφανή κρίση, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αντί της στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων, επιλέγει την φθηνή και απαξιωμένη εργασία ως απάντηση στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και με στοχευμένες διαρροές προετοιμάζει ένα δυστοπικό μέλλον για τους εργαζομένους...
Σύμφωνα με όσα έρχονται στο φως της δημοσιότητας, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να προβεί σε μεγάλες αλλαγές στο οχτάωρο και το πενθήμερο εργασίας, στις υπερωρίες και στον συνδικαλιστικό νόμο. Δεκάωρη εργασία, εργασία το Σαββατοκύριακο, απλήρωτες υπερωρίες, συμψηφισμός τους με μειωμένο ωράριο ή ρεπό, είναι στον πυρήνα των επιδιωκόμενων αλλαγών. Μια επιχείρηση θα μπορεί δηλαδή να απασχολεί έναν εργαζόμενο 10 ώρες την ημέρα κάποιο χρονικό διάστημα ή το Σαββατοκύριακο, χωρίς επιπλέον αμοιβή και συμψηφίζοντας τις επιπλέον ώρες με ρεπό ή μειωμένο ωράριο. Και όλα αυτά με ατομικές συμβάσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζομένων. Όλοι φανταζόμαστε πόσο δύσκολο είναι, ειδικά σε περιόδους κρίσης και αυξημένης ανασφάλειας, ένας εργαζόμενος να αρνηθεί οποιαδήποτε μετατροπή του εργασιακού του καθεστώτος. Στις παραπάνω αλλαγές επίσης προστίθενται η αύξηση του μέγιστου αριθμού επιτρεπόμενων υπερωριών, η ευέλικτη πλήρους ή εκ περιτροπής τηλεργασία, αλλά και αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο.
Με τις αλλαγές αυτές η κυβέρνηση επιδιώκει την περαιτέρω υποτίμηση και ελαστικοποίηση της εργασίας, αλλά και της μείωσης της δυνατότητας συλλογικής αντίδρασης των εργαζομένων. Η ήδη δύσκολη κατάσταση, στην οποία είχαν περιέλθει πολλοί εργαζόμενοι, αναμένεται να επιβαρυνθεί περαιτέρω, μέσω της εξάλειψης της αμοιβής των υπερωριών. Το αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών θα είναι η φτωχοποίηση ακόμα και όσων εργάζονται, αλλά και πιθανόν ένα νέο κύμα brain drain. Οι προτάσεις για μείωση του εργατικού κόστους και της ελαστικοποίησης της εργασίας δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά οι θιασώτες αυτών των λύσεων δεν λένε κουβέντα για τα χαμένα εισοδήματα, την απουσία ενός εισοδήματος αξιοπρεπούς διαβίωσης για όλους, τους χαμένους πόρους για τα ασφαλιστικά ταμεία ή τις χαμένες θέσεις εργασίας λόγω της εισαγωγής των τεχνολογιών της 4ΒΕ.
Την τελευταία δεκαετία οι εργαζόμενοι έχουν δει επανειλημμένως τους μισθούς τους να υπόκεινται σε δραματικές μειώσεις πληρώνοντας το μάρμαρο των κρίσεων και μεγεθύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες και την ύφεση. Αλλά παρόλα αυτά η ελληνική οικονομία παρέμεινε εγκλωβισμένη σε ένα στρεβλό αναπτυξιακό πρότυπο χαμηλής προστιθέμενης αξίας, χιλιάδες νέοι προτίμησαν την μετανάστευση στερώντας έτσι πολύτιμο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, εξελισσόμενο σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των ελληνικών επιχειρήσεων. Αλλά ο βασικός λόγος για τα παραπάνω είναι οι χαμηλοί μισθοί και η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Οι λύσεις στα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας θα μπορούσαν να βρεθούν στην αντιμετώπιση διαρθρωτικών αδυναμιών της, στην ανακατεύθυνση του εκπαιδευτικού μας μοντέλου και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού. Καμία ανάκαμψη δεν πρόκειται να έρθει, καμία λύση δεν πρόκειται να βρεθεί στην φθηνή εργασία ή στις απλήρωτες υπερωρίες.
**Ο Γιάννης Ανδρέου είναι μέλος της Κ.Π.Ε του Κινήματος Αλλαγής και Αν.Γραμματέας του Τομέα Κοινωνικής ένταξης και συνοχής
