Η διαδικασία επικύρωσης της περιβόητης ευρωτουρκικής αμυντικής συνεργασίας δεν απαιτεί απαραίτητα ομοφωνία μεταξύ των κρατών-μελών.
«Αν η Τουρκία επιθυμεί να μπει στα χρηματοδοτικά εργαλεία της ευρωπαϊκής άμυνας, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι δικαιολογημένοι προβληματισμοί και της Ελλάδας και της Κύπρου. Δεν γίνεται από τη μια να διεκδικείς να μπεις σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία και από την άλλη να εξακολουθεί να υπάρχει μια απόφαση η οποία απειλεί ουσιαστικά μια ευρωπαϊκή χώρα, εάν κάνει κάτι που έχει νόμιμο δικαίωμα να κάνει. Αυτό θα πω πια και στον πρόεδρο Ερντογάν, με τον οποίο έχω καλές σχέσεις».
Η συγκεκριμένη αποστροφή του πρωθυπουργού, που ερμηνεύτηκε ως μια ενδεχόμενη απειλή βέτο εναντίον της τουρκικής συμμετοχής στο νέο αμυντικό οικοδόμημα της Ε.Ε., εάν ποτέ τεθεί αυτό το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προκάλεσε έντονη πολιτική συζήτηση και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, χωρίς όμως να προκύπτει ευθέως ότι αυτή η επιλογή μπορεί να επηρεάσει τις εξελίξεις προς όφελος της Αθήνας. Είναι σαφές πως η κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα έχει δεχτεί ασφυκτικές πιέσεις στο εσωτερικό εξαιτίας του ειδικού ρόλου στη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ενωσης που επιφυλάσσουν για την Τουρκία οι Ευρωπαίοι εταίροι, ωστόσο η επιλογή του βέτο δεν εξασφαλίζει απόλυτα την ελληνική πλευρά, καθώς η διαδικασία επικύρωσης της περιβόητης ευρωτουρκικής αμυντικής συνεργασίας δεν απαιτεί απαραίτητα ομοφωνία μεταξύ των κρατών-μελών.
Συνεπώς, εάν η Ελλάδα έπαιζε το χαρτί της αρνησικυρίας ενάντια σε μια επικείμενη ευρωτουρκική συμφωνία, αυτή θα μπορούσε να παρακαμφθεί μέσω της συμμετοχής της Τουρκίας στο χρηματοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την άμυνα, γνωστό ως SAFE (Security Action for Europe), που πρόκειται να εγκριθεί σήμερα στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ενωσης, για το οποίο προβλέπεται απλώς ειδική πλειοψηφία και όχι ομοφωνία.
Υπενθυμίζεται πως εκτός από την ενδεχόμενη διπλωματική ήττα, οι διαρκείς εξελίξεις στο Ουκρανικό αλλά και τη Μέση Ανατολή έχουν αναβαθμίσει τον ρόλο της Τουρκίας ως μέλους του δυτικού δόγματος ασφάλειας και συνεπώς η επιλογή του ελληνικού βέτο θα δημιουργούσε ενδεχομένως και σοβαρές προστριβές με τους κυρίαρχους παίκτες της Ενωσης, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Σε αυτό το πλαίσιο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, ερωτηθείς χθες κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης των πολιτικών συντακτών, προσπάθησε να μειώσει τις προσδοκίες λέγοντας χαρακτηριστικά πως η άρση του casus belli «δεν είναι ο μοναδικός κανόνας» και πως «υπάρχουν και άλλοι κανόνες επιλεξιμότητας τρίτων χωρών, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η ανάγκη συνεκτίμησης των συμφερόντων ασφάλειας και άμυνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Για την ιστορία, το SAFE προβλέπει τη διάθεση έως και 150 δισεκατομμυρίων ευρώ υπό μορφή χαμηλότοκων, πολυετών δανείων που θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της Ε.Ε., με στόχο την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε τομείς όπου η ευρωπαϊκή παραγωγή είναι ανεπαρκής, όπως πύραυλοι, πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αντιαεροπορικά συστήματα. Σχετικά με την Τουρκία, στο κείμενο της συμφωνίας δεν υπάρχει ρητή διατύπωση που να την αποκλείει από τη δυνατότητα δανειοδότησης και συμμετοχής στο SAFE, εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις που θα τεθούν. Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία μπορεί να συμμετάσχει, αλλά η τελική έγκριση θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές αποφάσεις των κρατών-μελών της ΕΕ και τις σχετικές συμφωνίες συνεργασίας.
Αντώνης Τελόπουλος
