Μεγαλώνει ο κατάλογος των χωρών που αναγνωρίζουν το κράτος της Παλαιστίνης, μία ημέρα πριν από την 80η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη τη Δευτέρα, καθώς αυξάνεται η διεθνής πίεση προς το Ισραήλ λόγω της γενοκτονίας στη Γάζα.
Τη Δευτέρα, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ θα πραγματοποιηθεί ειδική σύνοδος για τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας.
Ήδη Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς και Αυστραλία προέβησαν το απόγευμα της Κυριακής στην αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης ενώ το ίδιο αναμένεται να κάνει και η Πορτογαλία και η Γαλλία.
«Ο Καναδάς αναγνωρίζει το κράτος της Παλαιστίνης και προσφέρει τη συνεργασία του για την οικοδόμηση ενός ειρηνικού μέλλοντος τόσο για το κράτος της Παλαιστίνης όσο και για το κράτος του Ισραήλ» ανάφερε σε ανάρτησή του στο X o Καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνι.
Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζε σε ανάρτησή του τόνισε οτι «η αναγνώριση της Παλαιστίνης από την Αυστραλία, μαζί με την Βρετανία και τον Καναδά, αποτελεί μέρος της διεθνούς προσπάθειας για τη λύση των δύο κρατών», υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι «η Χαμάς δεν πρέπει να έχει κανένα ρόλο στην Παλαιστίνη».
Η Βρετανία είχε πρόσφατα υπογραμμίσει ότι θα απείχε από την αναγνώριση μόνο αν το Ισραήλ λάμβανε άμεσα μέτρα για τον τερματισμό του πολέμου, κάτι που βεβαίως δεν συνέβη, εφόσον εν τω μεταξύ ξεκίνησε η μεγάλης κλίμακας χερσαία εισβολή και ο εκτοπισμός εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων στην πόλη της Γάζας.
Πρόκειται για «ηθικό καθήκον» και αναγκαίο βήμα για να διατηρηθεί ζωντανή η προοπτική λύσης δύο κρατών, δήλωσε ο βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ.
Today, to revive the hope of peace for the Palestinians and Israelis, and a two state solution, the United Kingdom formally recognises the State of Palestine.
Οι χώρες αυτές προστίθενται στα 147 από τα 193 κράτη – μέλη του ΟΗΕ, που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη.
Οι αντιδράσεις
Ισραήλ και ΗΠΑ καταδικάζουν σταθερά τις σχετικές κινήσεις, υποστηρίζοντας ότι συνιστούν «ανταμοιβή για τη Χαμάς».
Ο Στάρμερ και οι υπουργοί του απορρίπτουν αυτόν τον ισχυρισμό, υπογραμμίζοντας επιπλέον ότι η Χαμάς δεν μπορεί να έχει ρόλο στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας, ενώ παράλληλα εντείνουν τις πιέσεις για απελευθέρωση των ομήρων της 7ης Οκτωβρίου.
Η Βρετανία, η Γαλλία και ο Καναδάς είναι οι πρώτες μεγάλες δυτικές δυνάμεις που έθεσαν επίσημα εφέτος σχέδια αναγνώρισης ενώ μέχρι σήμερα η αναγνώριση προερχόταν κυρίως από κράτη της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας, που διατηρούν διαχρονικά κριτική στάση απέναντι στο Ισραήλ.
Ιστορικό
Το 1988, η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) κήρυξε επίσημα την ίδρυση του Κράτους της Παλαιστίνης.
Στην πράξη, οι Παλαιστίνιοι έχουν περιορισμένη αυτοδιοίκηση μέσω της Παλαιστινιακής Αρχής (PA) στη Δυτική Όχθη, ενώ η Γάζα βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Χαμάς από το 2007.
Ο ΟΗΕ θεωρεί και τις δύο περιοχές κατεχόμενες από το Ισραήλ και ενιαίο πολιτικό σύνολο, με την Ανατολική Ιερουσαλήμ να διεκδικείται επίσης ως πρωτεύουσα ενός μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.
Από το 2012 διαθέτει καθεστώς παρατηρητή-μη μέλους στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με διευρυμένα δικαιώματα από το 2023 – αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Αναγνώριση στην Ευρώπη
Στην ΕΕ, η Παλαιστίνη έχει αναγνωριστεί από τη Σουηδία, Σλοβενία, Ιρλανδία και Ισπανία. Επτά κράτη την είχαν αναγνωρίσει πριν καν ενταχθούν στην Ένωση:
- Βουλγαρία
- Κύπρος
- Τσεχία
- Ουγγαρία
- Ρουμανία
- Πολωνία
- Σλοβακία
Πρόσφατα, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Μάλτα και το Λουξεμβούργο δήλωσαν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε αναγνώριση.
Αντίθετα, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι εκτίμησε ότι η πρόωρη αναγνώριση «ενός κράτους που δεν υπάρχει ακόμη» μπορεί να αποδειχθεί αντιπαραγωγική, ενώ το Βερολίνο δηλώνει ότι δεν σχεδιάζει αναγνώριση στο άμεσο μέλλον, δίνοντας προτεραιότητα σε πρόοδο προς λύση δύο κρατών.
Η στάση των G20
Από τις χώρες του G20, έχουν αναγνωρίσει την Παλαιστίνη:
- Καναδάς
- Αυστραλία
- Αργεντινή
- Βραζιλία
- Κίνα
- Ινδία
- Ινδονησία
- Μεξικό
- Ρωσία
- Σαουδική Αραβία
- Νότια Αφρική
- Τουρκία
Αυτές που δεν έχουν προβεί σε αναγνώριση είναι οι ΗΠΑ, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία και Νότια Κορέα.
Η ΕΕ, η οποία θεωρείται οντότητα της G20, δεν αναγνωρίζει την Παλαιστίνη.
Μπορεί η αναγνώριση να φέρει ειρήνη;
Είναι σαφές ότι η απλή αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους δεν θα σταματήσει τον πόλεμο στη Γάζα, όπως γράφει σχετικό ρεπορτάζ της Deutsche Welle.
Ο Ισραηλινός αρθρογράφος Γκιντεόν Λέβι έγραψε στην ισραηλινή εφημερίδα Haaretz τον Αύγουστο: «Η αναγνώριση είναι εσφαλμένο υποκατάστατο των μποϊκοτάζ και των κυρώσεων που πρέπει να επιβληθούν σε μια χώρα που διαπράττει γενοκτονία. Είναι κούφια χειρονομία…Δεν θα σταματήσει τη γενοκτονία, η οποία δεν θα τερματιστεί χωρίς πρακτικά βήματα από τη διεθνή κοινότητα.»
Οι νομικοί τονίζουν ότι το ζήτημα της αναγνώρισης είναι ξεχωριστό από την υποχρέωση βάσει διεθνούς δικαίου: είτε η Παλαιστίνη θεωρείται κράτος είτε όχι, οι άλλες χώρες έχουν καθήκον να λάβουν μέτρα για να σταματήσουν μια ενδεχόμενη γενοκτονία.
Η αναγνώριση, ωστόσο, μπορεί να ενισχύσει το παλαιστινιακό αίτημα για κατάπαυση του πυρός μέσα στα διεθνή διπλωματικά και νομικά πλαίσια.
Το 1989, Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι προσπάθησαν να προσχωρήσουν στις Συμβάσεις της Γενεύης, αλλά η Ελβετία απέρριψε την αίτηση επικαλούμενη «αβεβαιότητα» ως προς την ύπαρξη παλαιστινιακού κράτους.
Το 2025, η διαπραγματεύτρια Νόμι Μπαρ-Γιαακόβ δήλωσε στη DW ότι η αναγνώριση δεν αλλάζει κάτι άμεσα, αλλά δίνει στους Παλαιστίνιους μεγαλύτερη ισχύ στις διαπραγματεύσεις: «Όταν διαπραγματεύεσαι κράτος με κράτος, δεν είναι το ίδιο με το να μιλάς με μια μη αναγνωρισμένη οντότητα.»
Η αναγνώριση λειτουργεί ως διπλωματική αναβάθμιση: τα κράτη που αναγνωρίζουν (π.χ. Γαλλία, Βέλγιο) πρέπει να επανεξετάσουν τις σχέσεις τους με την Παλαιστίνη και πιθανώς με το Ισραήλ.
