Χρυσάνθη Στέτου 

Με πρόστιμα από 100 έως 5.000 ευρώ κινδυνεύουν χιλιάδες Έλληνες που έχουν ελαιόδεντρα, ακόμα και αν δεν μαζεύουν ελιές, ακόμα και αν δεν βγάζουν λάδι. 

Πρόκειται για τη ρύθμιση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων η οποία ενεργοποιείται με την ΚΥΑ 77979/2025 και εισάγει τον έλεγχο των ελαιόδεντρων σε όλη τη χώρα, μέσω ψηφιοποίησης της παραγωγής και κύρωση σε περίπτωση παράλειψης.

Συγκεκριμένα, μέχρι τον Μάρτιο του 2026 έχουν περιθώριο να υποβάλλουν δήλωση στην πλατφόρμα του Ελαιοκομικού Μητρώου όσοι έχουν χωράφι από 21 ελαιόδεντρα και πάνω.

Ενώ από 1η Οκτωβρίου 2026 θα είναι υποχρεωτική η δήλωση της συγκομιδής τους ακόμα και εάν είναι μηδενική.

Τι σημαίνει αυτό για όσους έχουν ελαιόδεντρα

Στην πράξη, κάθε παραγωγός που κατέχει ελαιοτεμάχιο υποχρεούται να επικαιροποιήσει το Ελαιοκομικό Μητρώο και να υποβάλει, ψηφιακά, δήλωση συγκομιδής ελιάς και ελαιόλαδου εντός της περιόδου από 1η Οκτωβρίου έως 31 Μαΐου της επόμενης χρονιάς, ακόμα και αν «δεν βγάλει λάδι».

Σε περιπτώσεις μη υποβολής, καθυστέρησης ή ανακριβούς δήλωσης, προβλέπονται διοικητικά πρόστιμα τα οποία κυμαίνονται από 100 έως και 5.000 ευρώ, ανάλογα με το μέγεθος της εκμετάλλευσης.

Επιπλέον υποχρεωτική είναι και η δήλωση στην εφορία τυχόν αγροτικό εισόδημα και στον ΕΦΚΑ εάν αποκτούν αγροτικό εισόδημα από ελαιόλαδο και είναι συνταξιούχοι.

Τι γίνεται με τους μικροιδιοκτήτες

Το μεγάλο ερώτημα είναι το τι ισχύει με τους μικρό ιδιοκτήτες, οι οποίοι κατέχουν λίγα ελαιόδεντρα χωρίς να είναι κατ΄ επάγγελμα αγρότες.

Ένα συνηθισμένο φαινόμενο στη χώρα, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που έχουν λίγα δέντρα σε ένα μικρό κτήμα, από τις οποίες βγάζουν κυρίως το λάδι «του σπιτιού» για την κάλυψη των προσωπικών τους αναγκών.

Σύμφωνα με την σχετική ΚΥΑ, ως «ελαιοκομικό αγροτεμάχιο» ή αλλιώς «ελαιοτεμάχιο» ορίζεται ένα συνεχές τμήμα έκτασης που συγκεντρώνει ελαιόδενδρα.

Παράλληλα, σύμφωνα με την ενημέρωση που έχουν λάβει συναιτερισμοί και μητρώα, οι κυρώσεις αφορούν όσους έχουν 21 ή περισσότερα ελαιόδεντρα, οπότε τα 20 δέντρα θεωρούνται ο «κόφτης» για την εφαρμογή της υποχρεώτικότητας.

Αυτό σημαίνει πως δεν είναι υποχρεωτική η δήλωση για όσους έχουν κάποια δάσπαρτα δέντρα σε έναν κήπο, αν και συστήνεται η επιβεβαίωση της υποχρεωτικότητας με τις αρμόδιες αρχές.

Από το 2026 τα πρόστιμα

«Η υποχρέωση υποβολής δηλώσεων απορρέει από την κοινοτική νομοθεσία και τον εθνικό νόμο 5035/2023 (άρθρο 49), με στόχο την προστασία της παραγωγικής και εμπορικής αλυσίδας, την αποτροπή αθέμιτων πρακτικών και τη διασφάλιση της ποιότητας και ασφάλειας του ελαιολάδου» τονίζεται σε επίσημο δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ, το οποίο αναφέρει πως η υποχρεωτική εφαρμογή των Δηλώσεων Συγκομιδής Ελαιοκάρπου μετατίθεται για την επόμενη ελαιοκομική περίοδο, με έναρξη από την 1η Οκτωβρίου 2026.

Πώς θα κάνετε τη δήλωση καρπού - ελαιόλαδου

Στο «Ελαιοκομικό Μητρώο» καταχωρίζονται και ενημερώνονται υποχρεωτικά τα στοιχεία όλων των ελαιοκομικών αγροτεμαχίων της χώρας, ώστε κάθε χρονική στιγμή να αποτυπώνεται η υφιστάμενη ιδιοκτησιακή και καλλιεργητική κατάστασή τους.

Η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου γίνεται από τους υπόχρεους της παρ. 1 μέσω της αντίστοιχης Ηλεκτρονικής Εφαρμογής του ΥΠΑΑΤ, από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους έως την 24η ώρα της 31ης Μαΐου του επόμενου έτους.

Ο υπόχρεος της παρ. 1 εισέρχεται στην ψηφιακή υπηρεσία «Δήλωση Συγκομιδής Ελιάς» μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr-ΕΨΠ) με τη χρήση των κωδικών διαπιστευτηρίων Taxisnet.

Η δήλωση συγκομιδής γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς.

Η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμη και όταν η παραγωγή είναι μηδενική και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης.

Σημειώνεται πως για τη συμπλήρωση και υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής, στα τιμολόγια/δελτία παραλαβής κατά την παραλαβή του ελαιοκάρπου από τις ελαιοκομικές επιχειρήσεις, (ελαιοτριβεία, μονάδες επεξεργασίας επιτραπέζιας ελιάς) αναγράφονται τα παρακάτω στοιχεία:

• το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του ελαιοκαλλιεργητή,
• η ποικιλία ελιάς,
• ο δεκατριψήφιος κωδικός “ελαιοτεμαχίου” του “Ελαιοκομικού Μητρώου”,
• στην περίπτωση παράδοσης φορτίου από διαφορετικά “ελαιοτεμάχια” της εκμετάλλευσης, η ποσότητα ελαιοκάρπου που αντιστοιχεί σε κάθε “ελαιοτεμάχιο”.

Έλεγχοι και Κυρώσεις

Οι αρμοδιες αρχές θα πραγματοποιούν ετησίως ελέγχους σε δείγμα τουλάχιστον 5% των δηλώσεων συγκομιδής, το οποίο προσδιορίζεται με βάση ανάλυση κινδύνου. Στην ανάλυση κινδύνου περιλαμβάνονται και οι περιπτώσεις υπότροπων υπόχρεων.

Όταν διαπιστώνονται μη συμμορφώσεις με τις διατάξεις της παρούσας, επιβάλλουν διοικητικά πρόστιμα, ενώ σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης αριθμού ελαιοδένδρων επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά ελαιόδενδρο της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται του πραγματικού αριθμού.

Συγκεκριμένα:

Α) Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:

• Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
• Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.

Β) Σε περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στις αποκλειστικές ημερομηνίες της παρ. 2 του άρθρου 6, επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, σύμφωνα με τις διαδικασίες του ν. 4235/2014 (Α’ 32), ως εξής:

• α) Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 έως 50 ελαιόδεντρα: 100 ευρώ
• β) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 51 έως 100 ελαιόδεντρα: 500 ευρώ
• γ) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 101 έως 500 ελαιόδεντρα: 1.000 ευρώ
• δ) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 501 έως 1.000 ελαιόδεντρα: 3.000 ευρώ
• ε) στους κατόχους εκμεταλλεύσεων περισσότερων των 1.001 ελαιοδέντρων: 5.000 ευρώ

Σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεων των παραγράφων 3, 4 και 5, τα ανωτέρω μοναδιαία ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%.

Προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών.