Βασιλική Σιούτη
Οι ευρωπαϊκές απαιτήσεις, οι κυβερνητικές καθυστερήσεις και η οργή των αγροτών που ετοιμάζονται για πανελλαδικό συλλαλητήριο στο Σύνταγμα.
Αν η Ε.Ε. δεν εγκρίνει το νέο σχέδιο, η κυβέρνηση δύσκολα θα συγκρατήσει την οργή των αγροτών, που έχουν ήδη προγραμματίσει πανελλαδικό συλλαλητήριο.
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ που συνεδρίασε την Τετάρτη ήταν οι κυβερνητικές ενέργειες για τη δημιουργία του νέου μοντέλου πληρωμών των αγροτικών επιδοτήσεων, καθώς σε λίγες μέρες –στις 4 Νοεμβρίου– λήγει η σχετική προθεσμία που έχει δώσει η Ε.Ε. και η κατάσταση δεν είναι καθόλου αισιόδοξη. Πέρα από τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί και αυτά που αναμένεται να επιβληθούν, καθώς και τα χαμένα ποσά που δεν θα επιστρέψουν ποτέ οι περισσότεροι από αυτούς που τα εισέπραξαν παράνομα, είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να παγώσουν και οι επιδοτήσεις που δικαιούται η χώρα, επειδή καθυστερεί να φτιάξει έναν αξιόπιστο μηχανισμό.
Η κυβέρνηση, όπως είναι γνωστό, έχει επιλέξει την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, στην οποία επίσης ασκείται κριτική για την απουσία ελέγχων, καθώς ως φορέας με αρμοδιότητα για τον έλεγχο φορολογικών στοιχείων είχε υποχρέωση να εντοπίσει εγκαίρως τις παρατυπίες που εντόπισε εκ των υστέρων. Σύμφωνα με όσα ανέφερε πρόσφατα στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, από τα 466 Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ) που λειτουργούν, έχουν ελέγξει τα 225 και σε 48 από αυτά εντοπίστηκαν φορολογικές παραβάσεις.
Ο κ. Πιτσιλής δεν φάνηκε πολύ χαρούμενος για την ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ όταν ρωτήθηκε στη Βουλή. Πάντως, ούτε η Κομισιόν είδε με καλό μάτι τον τρόπο που επέλεξε η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και γι’ αυτό επιμένει να τηρηθούν όλες οι εγγυήσεις.
Η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πως η αδυναμία να καταβάλει στους αγρότες τα χρήματα για το 2024 έχει προκαλέσει την εύλογη αντίδρασή τους, γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ευχή η κατάσταση να έχει εξομαλυνθεί έως τα τέλη του έτους.
Ο πρωθυπουργός κατά την εισήγησή του στο υπουργικό συμβούλιο είπε ότι θα εξυγιάνουν τον ΟΠΕΚΕΠΕ «διά της απορροφήσεως», χαρακτηρίζοντας το εγχείρημα ως μια δύσκολη άσκηση και, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, υποστήριξε ότι είχαν μιλήσει για την ανάγκη να κοπεί ο γόρδιος δεσμός προτού ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της έρευνας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (που γνώριζαν ότι διεξάγεται). Το βέβαιο είναι ότι προτού αποκαλυφθεί η έκταση του προβλήματος με λεπτομέρειες που έγιναν γνωστές από την έρευνα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, η κυβέρνηση αρνούνταν να προχωρήσει στις αλλαγές που ζητούσε η Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων θα πήγαιναν στους αγρότες που τα δικαιούνται, κάτι που παραμένει και σήμερα ζητούμενο.
Να υπενθυμίσουμε ότι η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε δώσει προθεσμία στην ελληνική κυβέρνηση έως τις αρχές Οκτωβρίου για να καταθέσει ένα νέο σχέδιο για τον μηχανισμό καταβολής των αγροτικών επιδοτήσεων, καθώς εκείνο που έστειλε αρχικά δεν επαρκούσε για τη συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές διατάξεις. Με αίτημα της ελληνικής πλευράς η προθεσμία παρατάθηκε ξανά έως τις 4 Νοεμβρίου.
Γιατί μετά από όλα αυτά η κυβέρνηση δεν έστειλε εγκαίρως ένα σοβαρό σχέδιο που θα εξασφάλιζε ένα δίκαιο σύστημα πληρωμών; Κανένας κυβερνητικός παράγοντας δεν δίνει σαφείς απαντήσεις. Λένε μόνο πως «η κυβέρνηση είναι σε απόλυτη συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή» και ότι τα προβλήματα είναι «μόνο διαδικαστικά».
Στη σχετική επιστολή που είχε αποστείλει η αρμόδια διεύθυνση της Κομισιόν στην κυβέρνηση καθιστούσε σαφές ότι εάν δεν συμμορφωνόταν άμεσα, υπήρχε ο κίνδυνος αναστολής των αγροτικών επιδοτήσεων. Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, ωστόσο, το προηγούμενο διάστημα αυτό άλλοτε το άφηνε ανοιχτό και άλλοτε διαβεβαίωνε ότι δεν υπάρχει κανένας τέτοιος κίνδυνος.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.
Οι βαρύτερες συνέπειες των κυβερνητικών καθυστερήσεων αφορούν τους αγρότες που δικαιούνται τις επιδοτήσεις και έχουν μείνει απλήρωτοι εδώ και μήνες. Ο πρωθυπουργός, αναφερόμενος εμμέσως στις διαμαρτυρίες του αγροτικού κόσμου και στα προβλήματα που έχουν προκύψει με τις πληρωμές, είπε πως ήξεραν ότι θα προκαλούσε αστοχίες και καθυστερήσεις «μια τόσο μεγάλη μεταρρύθμιση, εν κινήσει, τη στιγμή που ταυτόχρονα με τις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να γίνονται πληρωμές». Ανέφερε κάποιες αποζημιώσεις 55,4 εκατομμυρίων ευρώ που καταβάλλονται (για τις ζημιές της κακοκαιρίας «Daniel» του Σεπτεμβρίου του 2023 και για ζωοτροφές σε κτηνοτρόφους λόγω ευλογιάς και πανώλης), αποφεύγοντας να αναφερθεί στα 537 εκατομμύρια ευρώ που αφορούν τις απλήρωτες επιδοτήσεις για το 2024, γεγονός που έχει προκαλέσει την οργή των αγροτών, οι οποίοι ετοιμάζονται για κινητοποιήσεις.
Η κυβέρνηση αντιλαμβάνεται πως η αδυναμία να καταβάλει στους αγρότες τα χρήματα για το 2024 έχει προκαλέσει την εύλογη αντίδρασή τους, γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ευχή η κατάσταση να έχει εξομαλυνθεί έως τα τέλη του έτους. Ωστόσο, λόγω των ατυχών χειρισμών και των παραλείψεών της, η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά στο ακόμα χειρότερο ενδεχόμενο, που είναι να παγώσουν τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Το νέο σχέδιο της κυβέρνησης, με το οποίο η ΑΑΔΕ καθίσταται μηχανισμός εποπτείας και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων, παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο από τον Κωστή Χατζηδάκη και τώρα πρέπει να σταλεί και στην Κομισιόν για να εγκριθεί. Στο μεταξύ, όσο διαρκεί η μεταβατική περίοδος, μέχρι την «απορρόφηση» του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ, οι υπηρεσίες του ΟΠΕΚΕΠΕ συνεχίζουν να λειτουργούν όπως πριν, με το παλιό σύστημα.
Το νέο σχέδιο της κυβέρνησης παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο από τον Κωστή Χατζηδάκη.
Σύμφωνα με εκπροσώπους αγροτικών συλλόγων που μίλησαν στη LiFO, «ψευδώς δηλωμένα στρέμματα που δηλώνονταν τα προηγούμενα χρόνια δηλώνονται κανονικά και φέτος», ενώ και «ΚΥΔ στα οποία εντοπίστηκαν παρανομίες εξακολουθούν να λειτουργούν κανονικά και να παραλαμβάνουν δηλώσεις αγροτών».
Την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση εξακολουθεί να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση για την απόφασή της να απορροφηθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ, «η οποία είναι φοροεισπρακτικός μηχανισμός και δεν έχει καμία δουλειά να διαχειρίζεται πιστώσεις σε αγρότες», όπως αναφέρουν. Βουλευτής της αντιπολίτευσης αναφέρει ότι σήμερα «έχει δημιουργηθεί ένα αλαλούμ και μεγαλύτερη αδυναμία ελέγχου» καθώς, όπως λέει, «έσπευσαν να καταργήσουν τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αντί να τον εξυγιάνουν και να τον στελεχώσουν με επαρκές προσωπικό, κάτι που εγείρει υποψίες ότι ίσως κάποιοι επιδίωκαν το κλείσιμό του για να μην προκύψουν κι άλλες αποκαλύψεις».
Η χώρα, μετά το σκάνδαλο των επιδοτήσεων, βρίσκεται υπό την εποπτεία της Ε.Ε. και οι Βρυξέλλες αναμένουν τώρα το σχέδιο της κυβέρνησης και τους τρόπους με τους οποίους θα εξασφαλιστεί η διαφάνεια και ότι τα χρήματα θα πηγαίνουν εκεί που πρέπει και όχι σε πελατειακά συστήματα με πολιτικές διασυνδέσεις. Αν η Ε.Ε. δεν εγκρίνει το νέο σχέδιο, η κυβέρνηση θα έχει καταγράψει άλλη μία αποτυχία και δύσκολα θα συγκρατήσει την οργή των αγροτών, που έχουν ήδη προγραμματίσει πανελλαδικό συλλαλητήριο για τις 11 Νοεμβρίου.
