Άκρως αποκαλυπτικός αναφορικά με εμπειρία του κατά τα έξι χρόνια θητείας του ως επικεφαλής της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) ήταν ο Χρήστος Ράμμος συζητώντας με τον καθηγητή, Ξενοφώντα Κοντιάδη, στο πλαίσιο του Podcast «Συναντήσεις στο Σύνταγμα» του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου – Ίδρυμα Τσάτσου.
Ο πρώην πρόεδρος της ΑΔΑΕ και επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Χρήστος Ράμμος, αναφέρθηκε αρχικά στις πιέσεις και τις επιθέσεις που δέχθηκε η Αρχή, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη και τις ενέργειες της ΑΔΑΕ. Όπως τόνισε, «η ΑΔΑΕ δεν είναι διεκπεραιωτικό όργανο, δεν υπακούει σε πολιτικές εντολές και δεν αλλοιώνει την αλήθεια για να είναι ευχάριστη».
Στη συνέχεια, περιέγραψε προσωπικές επιθέσεις που δέχθηκε, κάνοντας λόγο για «δολοφονία χαρακτήρα» και για ένα δημόσιο λόγο που δηλητηριάστηκε από απειλές και στοχευμένες επιθέσεις στον Τύπο.
Παρουσιάζοντας στοιχεία, ανέφερε ότι το 2021 εκδόθηκαν πάνω από 15.000 διατάξεις παρακολούθησης για λόγους εθνικής ασφάλειας, χωρίς να συνοδεύονται από αιτιολογήσεις, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τη σχετική ευρωπαϊκή νομολογία. Υπογράμμισε ότι «δεν μπορεί ένας εισαγγελέας να αποφασίζει χωρίς τεκμηρίωση».
Χρήστος Ράμμος: Απογοήτευση για την στάση της Εξεταστικής
Ο κ. Ράμμος εξέφρασε έντονη απογοήτευση για τον τρόπο που η Βουλή, τόσο στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας όσο και στην εξεταστική για τις υποκλοπές, αντιμετώπισε τη μαρτυρία του. Αν και κατέθεσε στοιχεία, δήλωσε ότι η πλειοψηφία επιχείρησε να περιορίσει τη συμβολή του σε μια τυπική διαδικασία, προσθέτοντας: «Δεν είχα πρόθεση να συμμετάσχω σε ένα θεσμικό θέατρο σκιών».
Αναφερόμενος στις καταθέσεις του στις επιτροπές PEGA και LIBE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, απάντησε στις κατηγορίες περί “διεθνοποίησης” των θεμάτων, λέγοντας ότι η παρουσία του εκεί έγινε κατόπιν επίσημης πρόσκλησης και ότι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να καταθέτουν ενώπιον ευρωπαϊκών θεσμών. Όπως σημείωσε, οι αντιδράσεις αυτές αντανακλούν δυσανεξία στην εξωτερική λογοδοσία.
Άσκησε αυστηρή κριτική και στη γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ισίδωρου Ντογιάκου, που υποστήριξε πως η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου επί θεμάτων εθνικής ασφάλειας. Κατά τον Ράμμο, η γνωμοδότηση περιλάμβανε έμμεσες απειλές για κατασκοπεία και αποκάλυψη κρατικών μυστικών και παραβίαζε τη θεσμική τάξη, αφού «δεν προβλέπεται γνωμοδότηση για ανεξάρτητες αρχές».
Χρήστος Ράμμος: «Οι ανεξάρτητες αρχές είναι αποδεκτές μόνο όσο δεν ενοχλούν»
Κατήγγειλε επίσης την αντικατάσταση μελών της ΑΔΑΕ λίγο πριν την απόφαση επιβολής προστίμων στην ΕΥΠ για άρνηση συνεργασίας, ενώ χαρακτήρισε «συνταγματική παραβίαση» την επίκληση της στρογγυλοποίησης πλειοψηφίας. Η απόρριψη της προσφυγής του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών από το ΣτΕ, με το σκεπτικό ότι δεν είχε έννομο συμφέρον, «ανοίγει την πόρτα στη θεσμική ατιμωρησία», υποστήριξε.
Ο κ. Ράμμος εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τη νέα Αρχή Κυβερνοασφάλειας, η οποία, όπως είπε, περιορίζει τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ χωρίς να έχει προηγηθεί καμία διαβούλευση. Ανέφερε επίσης ότι για τον νόμο 5002/2022 δεν ζητήθηκε ποτέ η γνώμη της Αρχής, παρότι την αφορά άμεσα. Υπογράμμισε την ανάγκη εκσυγχρονισμού του λειτουργικού πλαισίου της ΑΔΑΕ ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί σε σύγχρονες απειλές όπως τα λογισμικά παρακολούθησης (spyware).
Στάθηκε και στη διαδικασία ενημέρωσης των πολιτών που έχουν παρακολουθηθεί, η οποία πλέον δεν ανήκει στην ΑΔΑΕ αλλά σε τριμελή επιτροπή, όπου τα δύο από τα τρία μέλη είναι οι ίδιοι οι εισαγγελείς που ενέκριναν τις παρακολουθήσεις. Κατά τον Ράμμο, η ανεξαρτησία του σχήματος αυτού είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενη.
Κλείνοντας, ο Χρήστος Ράμμος εξέφρασε την απαισιοδοξία του για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Οι ανεξάρτητες αρχές είναι αποδεκτές μόνο όσο δεν ενοχλούν. Όταν αρχίσουν να φέρνουν στο φως δυσάρεστες αλήθειες, μένουν απροστάτευτες. Όμως η συνταγματική τους αποστολή είναι ακριβώς να γίνονται δυσάρεστες όταν χρειάζεται».
