Ένα κίνημα που αποκτά όλο και μεγαλύτερη δυναμική, ήρθε να διεκδικήσει το αυτονόητο δικαίωμα στη στέγη.

Την ώρα που ο Σάντσεθ στην Ισπανία καταργεί την Golden Visa, ακολουθώντας παρόμοιες πρωτοβουλίες ομολόγων του σε άλλες πόλεις της Ευρώπης που είδαν τους κατοίκους τους να ξεσπιτώνονται στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «υπερτουριστικοποίησης», στην Ελλάδα, καμία πρωτοβουλία δεν έχει ληφθεί.

Από την Κρήτη έως τη Μακεδονία και από τα νησιά του Ιονίου έως την Αττική, δεν υπάρχουν σπίτια διαθέσιμα για οικογένειες, φοιτητές, επαγγελματίες. Κι όπου υπάρχουν, τα ενοίκια είναι απαγορευτικά για την τσέπη των νοικοκυριών.

Σύνθημα σε γειτονιά του Κουκακίου. Φωτο Eurokinissi

Την ίδια ώρα οι γειτονιές χάνουν το χρώμα τους κι ολόκληρα κτήρια παραδίνονται σε επενδυτές που τα μετατρέπουν σε απρόσωπα καταλύματα Airbnb, ενώ δεν είναι λίγα τα κτίρια – φαντάσματα , άδεια και κλειστά, τα οποία έχουν περάσει στα χέρια αλλοδαπών που τα αγόρασαν για να εξασφαλίσουν μια golden visa.

Οι λίγοι κερδοσκοπούν εις βάρος μιας ολόκληρης κοινωνίας που έχει αρχίσει να αντιστέκεται σθεναρά και να γεμίζει τους δρόμους με πολύχρωμα συνθήματα και τραγούδια.«Οι Γειτονιές για το Δικαίωμα στην Στέγη είναι μία καινούρια Πρωτοβουλία δικτύωσης, είναι πολυσυλλεκτική και περιλαμβάνει άτομα και συλλογικότητες που ήταν ήδη ενεργές στο θέμα του δικαιώματος στην πόλη ή και της στέγης. Ως δίκτυο ξεκίνησε να οργανώνεται φέτος τον Φεβρουάριο με σκοπό τη δημιουργία ενός ανοιχτού και μαζικού κινήματος για τη διεκδίκηση του δικαιώματος στην στέγη και τους ελεύθερους χώρους» λέει στο tvxs η Μαρία Πετεινάρη μέλος του συντονιστικού της συλλογικότητας.

Μετά τη δυναμική κινητοποίηση του Κεραμεικού είδαμε να μαζικοποιείται το κίνημα. Ποιες γειτονιές συμμετέχουν ;

Έγιναν καλέσματα σε διάφορες πρωτοβουλίες. Εν τέλη οι Γειτονιές για το δικαίωμα στην Στέγη μέχρι στιγμής συνδιαμορφώθηκαν από τον Ξεσπιτόγατο, την ομάδα cohab, την ομάδα χαρτογράφησης εξαρχείων, την επιτροπή Μαχαλά Μεταξουργείου, την ενωτική πρωτοβουλία κατά των πλειστηριασμών, την ομαδα AARG! (Action Against Regeneration and Gentrification, ομάδα δράσης των Εξαρχείων κατά της Ανάπλασης και του Εξευγενισμού), ACAN greece (Architects Climate Action Network) και άτομα από Κυψέλη, Παγκράτι, Γκύζη, Πετράλωνα, από ακαδημαϊκούς και ερευνητές. Τώρα το κάλεσμα θα ξαναγίνει μιας και η πορεία του Σαββάτου 6/04 που ήταν και μέρος της εβδομάδας δράσης για την στέγαση και το δικαίωμα στην πόλη, είναι για μας μόνο η αρχή. Ζητούμενο είναι να συνδιαμορφωθεί η συνέχεια και κλιμάκωση των δράσεων.

Τι συμβαίνει στην επαρχία που πλήττεται επίσης; Υπάρχει κοινωνική οργάνωση;

Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και στην επαρχία, ειδικά στις τουριστικές περιοχές αλλά και στις περιοχές με φοιτητές. Ξέρουμε ότι στη Θεσσαλονίκη οργανώνεται μία νέα ένωση ενοικιαστών, ενώ και στην Κρήτη στα Χανιά γίνονται κινητοποιήσεις από τους φοιτητές για το θέμα της στέγασης εδώ και αρκετά χρόνια.

Είναι κοινά όλα τα αιτήματα ή έχει κάθε περιοχή ιδιαιτερότητες;

Φυσικά κάθε περιοχή έχει ιδιαιτερότητες αλλά τα περισσότερα αιτήματα είναι κοινά, ενώ στη συνδιαμόρφωση των αιτημάτων ήταν ζητούμενο να μην αφορούν μόνο την Αθήνα.

Οι περισσότερες περιοχές του κέντρου της Αθήνας πλήττονται από το πρόβλημα του υπερτουρισμού και του εκτοπισμού των κατοίκων, της απώλειας του χαρακτήρα της πόλης αλλά και της πολιτιστικής κληρονομιάς και των κτιρίων της. Παράλληλα έχουν δημοσιευτεί άρθρα ότι και οι υποδομές της Αθήνας δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τόσο μεγάλες αλλαγές χρήσεων.

Διαμαρτυρία κατοίκων στο Μεταξουργείο. 

Τι διεκδικείτε; Είδαμε αυτές τις μέρες πως και η Ισπανία μετά την Πορτογαλία αποσύρει τις χρυσές βίζες. Είναι μέσα στα αιτήματα του κινήματος;

Τα αιτήματά μας είναι:

• Πλαφόν στα ενοίκια και τις αυξήσεις τους: πλαφόν στις αυξήσεις των μισθωμάτων κατοικιών και θέσπιση ανώτατου επιτρεπόμενου μισθώματος στη βάση κριτηρίων όπως αντικειμενική αξία, γενική κατάσταση και παλαιότητα, ενεργειακή απόδοση κ.α.,
• Απαγόρευση πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας και κατάργηση της δυνατότητας πώλησης κόκκινων δανείων με προσημείωση της πρώτης κατοικίας: κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη – ειδικά αν αυτό είναι η πρώτη κατοικία
• Ρύθμιση της αγοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων: Οριοθέτηση και έλεγχος της αγοράς βραχυχρόνιων μισθώσεων, απαγορευση τους σε περιοχές υπό πίεση (μεγάλη αύξηση ενοικίων και έλλειψη κατοικιών) – Απαγόρευση της μετατροπής ολόκληρων κτιρίων με χρήση κατοικίας σε τουριστικά καταλύματα.
• Άμεση κατάργηση Golden Visa: καθολική κατάργηση της δυνατότητας απόκτησης Golden Visa μέσω επενδύσεων σε στεγαστικά ακίνητα, οι οποίες δημιουργούν μεγάλη πίεση στις τιμές των ακινήτων και συμβάλλουν στην εμπορευματοποίηση και χρηματιστικοποίηση του οικιστικού αποθέματος.
• Αναστολή εξώσεων για άτομα που δεν διαθέτουν πρόσβαση σε εναλλακτικό στεγαστικό πλαίσιο.
• Δημιουργία επαρκούς δημόσιας και αξιοπρεπούς κοινωνικής κατοικίας: προσιτή κοινωνική κατοικία διάσπαρτη στην πόλη για τα νοικοκυριά που έχουν ανάγκη και για όλες τις ευάλωτες ομάδες (όπως άστεγους/ες, πρόσφυγες/ισες, ηλικιωμένες/ους) με αξιοποίηση κενών κτιρίων και δημόσιας/κοινωφελούς περιουσίας. Καμια ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας για “κοινωνική αντιπαροχή”.
• Στήριξη εγχειρημάτων συλλογικής και συνεταιριστικής μη κερδοσκοπικής κατοικίας: Δημόσιες πολιτικές και θεσμικά εργαλεία (όπως παραχώρηση ακινήτων, εγγυοδότηση, ευνοϊκή πιστοδότηση και επιχορηγήσεις) για την υποστήριξη δημοκρατικών, αντιεμπορευματικών και συμπεριληπτικών στεγαστικών εγχειρημάτων με στόχο την παραγωγή οικονομικά προσιτής κατοικίας.
• Δημιουργία επαρκούς, δημόσιας και δωρεάν φοιτητικής στέγης που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών/τριων.
• Κανενας άνθρωπος στο δρομο: Ειδική μέριμνα για ευάλωτες ομάδες με διασφάλιση αξιοπρεπούς κατοικίας για πρόσφυγες/ισες, μετανάστες/τριες, ΑΜΕΑ και θύματα έμφυλης βίας (γυναίκες, νεαρά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που εκδιώχνονται από τα σπίτια τους κ.α.). Ετήσια καταγραφή αστέγων, σταδιακή κατάργηση του μοντέλου των υπνωτηρίων και των μεγάλων δομών και διασφάλιση μόνιμων λύσεων. Άμεση στέγαση για μετανάστες/τριες και πρόσφυγες/ισες στα αστικά κέντρα και τερματισμός των απάνθρωπων και απομονωμένων camps. Θεσμοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής για το Δικαίωμα στη Στέγη.
• Αστικές και κοινωνικές υποδομές σε όλες τις γειτονιές για την υποστήριξη της κατοικίας και της καθημερινής ζωής.
• Προστασία ελεύθερων χώρων, επέκταση του πρασίνου και παιδικές χαρές
• Όχι στην εμπορευματοποίηση του δημόσιου χώρου

Ποια είναι η ανταπόκριση της πολιτείας έως τώρα απέναντι στη φωνή σας;

Ακόμα δεν έχει υπάρξει ανταπόκριση, όμως το θέμα είναι ψηλά στα μέσα και θέλουμε να το κρατήσουμε επίκαιρο. Γνωρίζουμε ότι έχουν γίνει κάποιες κινήσεις από την πολιτεία για το θέμα της στέγασης, όμως αυτές δεν ανταποκρίνονται στα προβλήματα που υπάρχουν και δεν πρόκειται να φέρουν λύση.

Η μόνη πρόταση για το θέμα των ενοικίων είναι το επίδομα ενοικίου των 70€ σε περιορισμένους αποδέκτες, την στιγμή που οι αυξήσεις έχουν αγγίξει για παράδειγμα στα Εξάρχεια και το 100%. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Ενοικιαστών μας έχει αναφέρει ότι συμβαίνει συχνά ο ιδιοκτήτης να ζητάει το μισό επίδομα και να κάνει και αύξηση στο ενοίκιο, επειδή το επίδομα ισχύει για νόμιμα μισθωτήρια.

Από κει και πέρα, τα περισσότερα μέτρα έχουν να κάνουν με δάνεια για νέα ζευγάρια σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, με επιδότηση ανακαίνισης κλειστών διαμερισμάτων με το ελάχιστο ποσό των 10000€, ενώ η κοινωνική αντιπαροχή στην ουσία εκποιεί δημόσια περιουσία αντί να παραμένουν οι κοινωνικές κατοικίες στο δημόσιο και στις επόμενες γενιές.

Για αυτούς τους λόγους τα αιτήματά μας είναι πιο καίρια και έχουν στην βάση τους την αναγνώριση της στέγασης ως δικαίωμα και όχι ως επενδυτικό προϊόν.

Πώς θα προχωρήσετε σε κινηματικό αλλά και θεσμικό επίπεδο;

Φωτεινή Λαμπρίδη