Είναι η φωτογραφία σύμβολο για το Ολοκαύτωμα του Διστόμου. Η Μαρία του Διστόμου. Η έκφρασή της, το βλέμμα της, αποτυπώνει τα πάντα. Τον πόνο, τη θλίψη, την απώλεια… Θα μπορούσε να είναι πίνακας ζωγραφικής. Αλλά, όχι! Είναι η σκληρή πραγματικότητα που έζησε ένας ολόκληρος λαός.
Η φωτογραφία είχε δημοσιευθεί στο περιοδικό LIFE. Είναι μια φωτογραφία του ανταποκριτή του περιοδικού Dmitri Κessel, ο οποίος πήγε στο Δίστομο λίγους μήνες μετά από το Ολοκαύτωμα, που είχε γίνει από τους κατακτητές Ναζί, σαν σήμερα, στις 10 Ιουνίου 1944. Εκεί συνάντησε τυχαία την πρωταγωνίστρια της φωτογραφίας του. Μαρία Παντίσκα τ’ όνομά της, “έφυγε” το 2009 από τη ζωή. Στη διάρκεια της οποίας ποτέ δεν ξέχασε εκείνη την αποφράδα ημέρα.
Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό LIFE τον Νοέμβριο του 1944.Ο τίτλος του ρεπορτάζ απλός: “Τι έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα”. Κοιτώντας τη φωτογραφία δεν χρειαζόταν ίσως να διαβάσεις το ρεπορτάζ με τα γερμανικά εγκλήματα.
Η Μαρία Παντίσκα έγινε “διάσημη” από εκείνη τη φωτογραφία. Δεν χάρηκε ποτέ, γι’ αυτή, προφανώς. Έζησε μέχρι τα 84 της χρόνια και έχει ταφεί στο Δίστομο.
