Η φράση «γρίπη των πτηνών» δεν είναι καινούρια για κανέναν. Ήδη από το 1950 η επιστημονική κοινότητα παρακολουθεί στενά τη συγκεκριμένη μεταδιδόμενη ασθένεια που «χτυπάει» άγρια και οικόσιτα πτηνά, ενώ η πρώτη επιστημονική αναφορά εντοπίζεται στο μακρινό 1878.
Τα τελευταία χρόνια έχουν αντιμετωπιστεί σημαντικής έκτασης επιδημίες από το 2013 έως και το 2017, με χώρες όπως οι ΗΠΑ να θανατώνουν μέσα σε περίπου έναν χρόνο 25 εκατ. κοτόπουλα προκειμένου να περιοριστεί η μετάδοση της νόσου.
Ωστόσο, η γρίπη των πτηνών φαίνεται πως έχει κάνει μια σοβαρή επανεμφάνιση, προκαλώντας αυτή τη φορά ιδιαίτερη ανησυχία μεταξύ των επιστημόνων.
Μπορεί η γρίπη των πτηνών να μετατραπεί σε μια νέα πανδημία που να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο; Σύμφωνα με επιστήμονες που επικαλούνται οι Financial Times, πρόκειται για ένα ενδεχόμενο υπαρκτό, όσο και εφιαλτικό, δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή το ποσοστό θνησιμότητας από την νόσο, στις λίγες περιπτώσεις που έχει μεταφερθεί από πτηνά σε ανθρώπους, αγγίζει το 50%.
Στην πιο πρόσφατη έκθεσή της για τη νόσο, η Βρετανική Υπηρεσία Ασφαλείς της Υγείας (UKHSA) επισημαίνει ότι «έως στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ο ιός γίνεται καλύτερος στο να μολύνει ανθρώπους ή άλλα θηλαστικά». Ταυτοχρόνως, όμως, προειδοποιεί ότι το υψηλό επίπεδο μετάδοσης μεταξύ των πτηνών αποτελεί έναν «συνεχή κίνδυνο».
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Αρχές προσπαθούν να προετοιμαστούν για ενδεχόμενη επιδημία στους ανθρώπους, καταρτίζοντας ειδικά μαθηματικά μοντέλα.
Οι προσπάθειές τους εντείνονται μετά και την προειδοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ότι η κατάσταση γίνεται πλέον «ανησυχητική». Έναυσμα γι’ αυτή την εκτίμηση αποτέλεσε η νόσηση δύο μελών της ίδιας οικογένειας στην Καμπότζη.
Ο H5N1 είναι «μια μεγάλη ανησυχία», δήλωσε ο Jeremy Farrar, ειδικός σε θέματα γρίπης και απερχόμενος διευθυντής του Wellcome Trust. «Δεν θα θέλατε να κοιτάξετε πίσω εν μέσω μιας πανδημίας του Η5Ν1 και να πείτε: “Για στάσου, δεν παρακολουθήσαμε αυτόν τον πληθυσμό των πτηνών να πεθαίνει σε όλο τον κόσμο, αρχίσαμε να βλέπουμε θηλαστικά να πεθαίνουν – και τι κάναμε γι’ αυτό;”» δήλωσε σε ενημέρωση στο Λονδίνο αυτή την εβδομάδα.
Προσβάλλει και θηλαστικά
Περαιτέρω ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι από το 2021 έως αρχές Φεβρουαρίου του 2023, εντοπίστηκαν στη Σκωτία τέσσερις νεκρές φώκιες που είχαν προσβληθεί από την ασθένεια, με τους επιστήμονες να μιλάνε για μια «αλλαγή στον βηματισμό της νόσου», αφού δεν είναι τα πρώτα θηλαστικά που προσβάλλονται. Στη Βρετανία, περίπου 70 θηλαστικά (αλεπούδες και νυφίτσες) έχουν εντοπιστεί θετικά στον ιό Η5Ν1.
Σε όλο τον κόσμο έχουν βρεθεί θετικά στον ιό δελφίνια, γάτες, λεοπαρδάλεις και αρκούδες, ενώ στο Περού, βρέθηκαν θετικοί σχεδόν 580 θαλάσσιοι λέοντες.
Οι επιστήμονες εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο κάποια από αυτά τα θηλαστικά να έχουν προσβληθεί λόγω μετάδοσης της νόσου μεταξύ τους και όχι μόνο επειδή έφαγαν κάποιο μολυσμένο πτηνό.
Οι δύο δραστηριότητες που πρέπει να τερματιστούν για να μην περάσει στον άνθρωπο
Η γρίπη των πτηνών είναι ένα «επαναλαμβανόμενο πρόβλημα» που χαρακτηρίζεται από σποραδικά εποχικά ξεσπάσματα, σύμφωνα με τον Γκρεγκόριο Τόρες, επικεφαλής του επιστημονικού τμήματος του WOAH. Αλλά πολλές χώρες αναφέρουν τώρα κρούσματα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, είπε. «Η εποχικότητα που [παλαιότερα] παρατηρούσαμε δεν υπάρχει πλέον».
Οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι τα μέτρα επιτήρησης που εφαρμόζονται ήταν επαρκή για τον εντοπισμό και την απομόνωση της νόσου, παρά το τεράστιο κόστος για τους παραγωγούς τροφίμων και άλλες ομάδες. Ο Torres δήλωσε ότι η εστίαση θα πρέπει να συνεχίσει να είναι στη «βιοασφάλεια», ή στην ενεργή αναζήτηση των άρρωστων ζώων για την απομόνωσή τους από τα υγιή. «Είναι σίγουρα το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να αποφευχθεί η μόλυνση των ζώων», δήλωσε ο Torres.
Πρόσθεσε ότι ο κίνδυνος για τον άνθρωπο, αν και εξακολουθεί να είναι συνολικά χαμηλός, «πιθανώς δεν ήταν ποτέ τόσο υψηλός». Προειδοποίησε ότι το κοινό θα πρέπει να είναι προσεκτικό στον χειρισμό νεκρών πτηνών στη φύση, μια από τις συνήθεις οδούς μετάδοσης στον άνθρωπο. Στο Λονδίνο και σε πολλές άλλες πόλεις, τα δημοτικά συμβούλια έχουν προειδοποιήσει τους πολίτες να μην ταΐζουν πουλιά σε πάρκα.
Από την πλευρά του ο Richard Ebright, καθηγητής χημείας και χημικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Rutgers, δήλωσε ότι είναι «σαφές» ότι θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για τη μείωση του μολυσματικού δυναμικού του H5N1. Προέτρεψε να τερματιστούν δύο δραστηριότητες που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους ιούς της γρίπης των πτηνών να κάνουν το άλμα στον άνθρωπο: η εκτροφή γουνοφόρων ζώων και η έρευνα gain-of-function, κατά την οποία καλλιεργούνται παθογόνοι οργανισμοί για να βοηθήσουν τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς συμπεριφέρονται. Καμία από τις δύο αυτές δραστηριότητες «δεν προσφέρει οφέλη που να αντισταθμίζουν τους κινδύνους», είπε ο Ebright.
Με πληροφορίες από theguardian.com, ot.gr, iatropedia.gr,και wikipedia
