Κατερίνα Κοκκαλιάρη
Ανεβαίνει η ένταση από πλευράς των δύο χωρών
Όλο και περισσότερο τραβά το σχοινί η Λιβύη που ανοίγει διαρκώς νέα θέματα και δείχνει πως επιδιώκει περαιτέρω σύσφιξη των ήδη στενών σχέσεων της με την τουρκική πλευρά. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα είναι εμφανές πως δεν ξεχνά το αναθεωρητικό της αφήγημα αν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν θέλει να εμφανιστεί επισήμως πως τορπιλίζει τον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Ενδεικτική των προθέσεων της Λιβύης είναι πως η Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της χώρας υπέγραψε μνημόνιο με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου, TPAO για τη διεξαγωγή γεωλογικής και γεωφυσικής μελέτης τεσσάρων υπεράκτιων περιοχών. Με βάση χάρτη που κυκλοφόρησε φαίνεται πως οι έρευνες κινούνται νοτίως της μέσης γραμμής με την Ελλάδα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει εφησυχασμός στην Αθήνα με διπλωματικές πηγές να υπογραμμίζουν πως «σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα δεν θα δεχθεί καμία παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων»
Είναι άλλωστε εμφανές από τις τελευταίες κινήσεις πως επιχειρείται - έστω και αν δεν αναφέρεται ευθέως - να επανέλθει στο προσκήνιο το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Υπενθυμίζεται πως στις αρχές Ιουνίου υπήρξε η πληροφορία ότι και η πλευρά του στρατάρχη Χαφτάρ σκέπτεται να επικυρώσει το συγκεκριμένο παράνομο μνημόνιο. Ακολούθησαν μετά από λίγες μέρες ανακοινώσεις τόσο από την Τρίπολη όσο και τη Βεγγάζη, που έφτασαν στο σημείο να κατηγορήσουν την Ελλάδα ότι παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Λιβύης.
Μέσα σε αυτό το τοπίο είναι ερωτηματικό αν τελικά θα πραγματοποιηθεί σε αυτή τη συγκυρία επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στη Λιβύη. Το προηγούμενο διάστημα είχαν εξεταστεί εναλλακτικές ημερομηνίες στις αρχές του Ιουλίου για την επίσκεψη στη Λιβύη, ωστόσο, τώρα μένει να φανεί αν τελικά θα γίνει αυτό το ταξίδι.
Τι θα πει σήμερα ο Μητσοτάκης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Με κινήσεις σε δύο επίπεδα απαντά η Αθήνα στις προκλήσεις από την πλευρά της Λιβύης. Στο σημερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στόχος είναι να μπουν στα συμπεράσματα αυτούσια όσα είχαν αναφερθεί και τον Δεκέμβριο του 2019 για το τουρκολιβυκό μνημόνιο: δηλαδή ότι είναι παράνομο, δεν αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και κατά συνέπεια δεν μπορεί να παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα. «Θεωρώ σημαντικό αυτή η επανάληψη να γίνει με τρόπο απολύτως σαφή προς τη Λιβύη σε αυτή τη χρονική συγκυρία» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Το δεύτερο θέμα που θα τεθεί στη συνεδρίαση είναι οι μεταναστευτικές ροές, καθώς οι αφίξεις στην Ελλάδα από την ανατολική Λιβύη έχουν αυξηθεί κατά 173%. Μάλιστα στο θέμα αναφέρθηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε επιστολή που απηύθυνε προς τους ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ, ενώ παράλληλα ζήτησε από τον επίτροπο Μετανάστευσης να επισκεφθεί σύντομα την Λιβύη για συνομιλίες.
Όπως επεσήμανε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης «αποστέλλουμε πλοία του Πολεμικού μας Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, ώστε να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε αυτούς τους διακινητές: ότι εμείς δεν είμαστε εδώ «ξέφραγο αμπέλι». Και ο λύκος δεν μπορεί να χαίρεται στην αναμπουμπούλα, επειδή έχουμε μια ευρύτερη αναταραχή στην περιοχή να νομίζουν ότι αυτές οι πρακτικές μπορούν να συνεχιστούν». Συμπλήρωσε ακόμα «και στέλνουμε, φυσικά, πάντα ένα μήνυμα συνεργασίας προς τη Λιβύη, να συνεργαστούμε με τις αρχές, ώστε οι βάρκες αυτές κατά προτίμηση -μάλλον δεν είναι βάρκες, είναι αυτά τα «σαράβαλα», τα αλιευτικά- να μην αποπλέουν καν από τις ακτές της Λιβύης ή αν αποπλεύσουν να επιστρέψουν πίσω στις ακτές της Λιβύης όσο βρίσκονται ακόμα εντός των χωρικών υδάτων της γειτονικής χώρας».
Πώς κινείται ο Ερντογάν
Την προσπάθεια να εμφανιστεί ως ισχυρός παίκτης στην περιοχή συνεχίζει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που θέλει να πετύχει την σύσφιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ και ταυτόχρονα να παίξει ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε προχθές με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και συζήτησαν τις διεθνείς εξελίξεις και τις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ όπως λέει η τουρκική πλευρά συζητήθηκε και το θέμα των F35 (σημείωση : τα οποία επιθυμεί διακαώς να πάρει η Άγκυρα). Ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να δείξει πως έχει μια καλή σχέση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ και ενδεικτική είναι η αναφορά του πως πρέπει το Ισραήλ και το Ιράν να ακούσουν τον φίλο του, όπως είπε, Ντόναλντ Τραμπ.
Όσον αφορά στον ελληνοτουρκικό διάλογο δεδομένο είναι πως αυτή τη συγκυρία δεν μπορεί να περάσει σε μια πιο βαριά ατζέντα, ωστόσο στόχος είναι να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας. Χθες πραγματοποιήθηκε μία σύντομη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο, χωρίς ωστόσο να είναι ακόμα σαφές το πότε θα πραγματοποιηθεί το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών (που πάει όλο και πιο πίσω).
Στην Αθήνα πάντως δεν έχουν αυταπάτες πως θα αλλάξει από τη μία στιγμή στην άλλη η τουρκική στάση. Άλλωστε μια σειρά κινήσεων το τελευταίο διάστημα- όπως για παράδειγμα οι χάρτες για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που ουσιαστικά «κόβουν» στη μέση το Αιγαίο- δείχνουν πως η Άγκυρα δεν έχει ξεχάσει το αναθεωρητικό της αφήγημα.
