Η ανενεργή εφαρμογή του νόμου, η αύξηση της χρήσης ηλεκτρονικών και θερμαινόμενων προϊόντων και η επιθετική στρατηγική των καπνοβιομηχανιών διατηρούν την Ελλάδα πρωταθλήτρια στο κάπνισμα. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ενισχύονται οι δομές απεξάρτησης με 52 ιατρεία διακοπής καπνίσματος και νέα καρδιολογικά κέντρα.

Μια χώρα που ακόμη καπνίζει στους διαδρόμους των νοσοκομείων

Την ώρα που ολόκληρη η Ευρώπη παλεύει για μια γενιά χωρίς καπνό, η Ελλάδα μοιάζει να επιμένει στις κακές της συνήθειες. Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους, επισκέφθηκε το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» για να δώσει το σήμα μιας πολιτικής υποστήριξης στους πολίτες που αποφασίζουν να βγουν από τον φαύλο κύκλο της νικοτίνης.

Με περισσότερους από 1.000 πολίτες να έχουν ζητήσει βοήθεια το τελευταίο έτος και ποσοστό επιτυχίας που αγγίζει το 65%, το συγκεκριμένο ιατρείο αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς «σταθμούς εξόδου» από τον εθισμό.

Ο κ. Θεμιστοκλέους, συνομιλώντας με το ιατρικό προσωπικό και ασθενείς, τόνισε τη σημασία της εξειδικευμένης παρέμβασης, αλλά και της κρατικής αρωγής σε κάθε προσπάθεια διακοπής.

52 ιατρεία σε όλη τη χώρα – και τώρα, καρδιολογικά κέντρα

Το δίκτυο Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος αριθμεί σήμερα 52 μονάδες σε ολόκληρη την επικράτεια, παρέχοντας συμβουλευτική, φαρμακευτική αγωγή, ψυχολογική υποστήριξη και διαγνωστικές εξετάσεις. Η στελέχωσή τους γίνεται από πνευμονολόγους, καρδιολόγους και ψυχολόγους, με την κάθε δομή να προσαρμόζεται στις ανάγκες της περιοχής.

Παράλληλα, η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία (ΕΚΕ), αναγνωρίζοντας τη βαθιά συσχέτιση του καπνίσματος με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκαινιάζει νέα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος σε δημόσιες και ιδιωτικές καρδιολογικές μονάδες.

Οι νέες αυτές μονάδες δεν περιορίζονται στην παροχή συμβουλών, αλλά ενσωματώνουν σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές και εξατομικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Στοιχεία που σοκάρουν – και μια πραγματικότητα που δεν αλλάζει

Ο υφυπουργός Υγείας παραδέχθηκε ότι, παρότι το ποσοστό των καπνιστών έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, οι αριθμοί παραμένουν ανησυχητικοί: 1 στους 4 ενήλικες καπνίζει καθημερινά, ενώ το κάπνισμα ευθύνεται για το 26% των θανάτων από καρκίνο στη χώρα.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΟΔΥ, το 38% των Ελλήνων κάνει χρήση κάποιου είδους καπνικού προϊόντος, ενώ 31% συνεχίζει να καπνίζει συμβατικά τσιγάρα. Η χρήση θερμαινόμενων προϊόντων φτάνει το 9%, ενώ τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ακολουθούν με 7%.

Και όλα αυτά, την ώρα που οι εικόνες από δημόσιους χώρους, ακόμη και νοσοκομεία, δείχνουν μια δραματική αλήθεια: ο αντικαπνιστικός νόμος είναι νεκρός γράμμα.

Νέες μορφές εθισμού – Το μάρκετινγκ σκοτώνει

Η φετινή θεματική της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Καπνίσματος –«Ελκυστικά προϊόντα, σκοτεινές προθέσεις»– αποκαλύπτει τον νέο εχθρό: τα νέα καπνικά προϊόντα με γεύσεις, χρώματα, influencer και hashtags.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία προειδοποιούν ότι τα νέα προϊόντα δεν είναι εναλλακτικά, αλλά σκαλοπάτια για τον εθισμό στη νικοτίνη, ειδικά στους εφήβους.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί:

• 37 εκατομμύρια παιδιά 13-15 ετών παγκοσμίως κάνουν χρήση καπνού.
• Πάνω από 3,4 δισ. προβολές διαφημίσεων καπνικών προϊόντων στα social media.
• Η γεύση είναι ο #1 λόγος για την έναρξη χρήσης.

Ένα εκατομμύριο νεκροί από παθητικό κάπνισμα

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από το κάπνισμα και άλλο 1 εκατομμύριο από το παθητικό. Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως, ένας στους πέντε θανάτους δηλαδή σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με τον καπνό.

Και όμως, το παθητικό κάπνισμα παραμένει καθημερινό φαινόμενο, ακόμη και σε κλειστούς χώρους με παιδιά. Το κάλεσμα για ευαισθητοποίηση μοιάζει να χάνεται μέσα στον ίδιο τον καπνό.

Ευρωπαϊκή στρατηγική – Ελληνική αδράνεια

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των καπνιστών κάτω από 5% έως το 2040, επενδύοντας σε τέσσερις άξονες: πρόληψη, προστασία μη καπνιστών, υποστήριξη διακοπής και έλεγχο των νέων προϊόντων.

Η Ελλάδα, ωστόσο, βρίσκεται μακριά από αυτόν τον στόχο, καταλαμβάνοντας την 3η θέση στην Ευρώπη σε ποσοστά καπνιστών, μετά τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Κανένας από τους τέσσερις βασικούς πυλώνες δεν έχει εφαρμοστεί συστηματικά.

Γιατροί ζητούν σχέδιο, αλλά … δεν ακούγονται

Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος έχει καταθέσει πρόταση για ειδικό τέλος 10 λεπτών ανά πακέτο, με τα έσοδα να κατευθύνονται σε δράσεις πρόληψης και πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Η πρόταση παραμένει αναξιοποίητη.

Η πολιτεία συνεχίζει να στηρίζεται κυρίως σε αποσπασματικές πρωτοβουλίες επιστημονικών φορέων και ΜΚΟ.

«Η διακοπή είναι εφικτή» – Αλλά χρειάζεται βούληση

Ο υφυπουργός Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους κατέληξε με ένα μήνυμα:
«Η διακοπή του καπνίσματος είναι εφικτή και αξίζει κάθε προσπάθεια. Το υπουργείο Υγείας θα συνεχίσει να ενισχύει τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και να στηρίζει κάθε πολίτη που αποφασίζει να κάνει αυτό το σημαντικό βήμα για τη ζωή του.»

Όμως χωρίς πραγματικό έλεγχο, επένδυση στην πρόληψη και σοβαρή εθνική στρατηγική, το κάλεσμα αυτό κινδυνεύει να παραμείνει ένα σύνθημα που χάνεται… μέσα στον καπνό.

Ρούλα Σκουρογιάννη