Αναζωπυρώνεται η αντιπαράθεση των ΑΕΙ με την κυβέρνηση έπειτα από την ανακοίνωση των προθεσμιών (μέχρι τον Δεκέμβριο) από το υπουργείο Παιδείας για τις διαγραφές φοιτητών ● Οι ανοιχτές διαφωνίες από τη Σύγκλητο του Παντείου Πανεπιστημίου, τα ερωτήματα του πρύτανη του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Κρήτης και τα ουσιώδη θέματα που ρίχνει στο τραπέζι σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα.
Το θέμα των διαγραφών στα ΑΕΙ δεν έχει κλείσει ακόμα. Κι ούτε αναμένεται να λήξει ομαλά. Μετά την ανακοίνωση των προθεσμιών (μέχρι τον Δεκέμβριο) από το υπουργείο Παιδείας, άρχισε να αναζωπυρώνεται η αντιπαράθεση με πολλά ιδρύματα για καίρια σημεία των σχετικών διατάξεων αλλά και για ζητήματα που συνδέονται με τον αυτοδιοικητικό ρόλο των ΑΕΙ, ακόμα και με τη σκοπιμότητα των μέτρων.
Το δικαίωμα και οι προϋποθέσεις στην παράταση σπουδών, η διασφάλιση δίκαιης μεταχείρισης, ο περιορισμένος ρόλος των ΑΕΙ με την παράλληλη ασφυκτική διοικητική πίεση που δέχονται, αποτελούν βασικά σημεία της δυσαρέσκειας των Ιδρυμάτων. Οι δε κρυμμένες «σπαζοκεφαλιές» σε πολλές διατάξεις έχουν ανεβάσει την ένταση καθώς άρχισε να φαίνεται καθαρά η συσχέτιση των μέτρων όχι απλώς με το «ξεκαθάρισμα» των μητρώων των δημόσιων ΑΕΙ αλλά με την εξώθηση χιλιάδων νέων προς αναζήτηση πτυχίων σε «ιδιωτικά πανεπιστήμια» έχοντας ως προίκα τις (όσες) «πιστωτικές μονάδες» (ECTS) που έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν και ευχαρίστως γίνονται δεκτές από τα ιδιωτικά ιδρύματα.
«Υπήρξαν διορθωτικές κινήσεις ώστε να δοθούν παρατάσεις σε ενεργούς φοιτητές που βρίσκονταν κοντά στο πτυχίο. Ωστόσο, θεωρούμε ότι οι ρυθμίσεις αυτές είναι ατελείς και ότι θα έπρεπε να δοθεί η δυνατότητα στα πανεπιστήμια να εξετάζουν κατά περίπτωση και να θεραπεύουν τους λόγους της “λιμνάζουσας” φοίτησης» αναφέρει στην απόφαση που έλαβε, εκτάκτως, προ ημερών, η Σύγκλητος του Παντείου Πανεπιστημίου, δίνοντας ξεκάθαρα το στίγμα των ανοιχτών διαφωνιών ανάμεσα στα ΑΕΙ και το υπουργείο Παιδείας. Το κορυφαίο συλλογικό όργανο του Ιδρύματος ζητεί, μάλιστα, «να επανεξεταστούν τα κριτήρια βάσει των οποίων κατοχυρώνεται το δικαίωμα για υπέρβαση του ανώτατου ορίου σπουδών» επισημαίνοντας: «Επαναλαμβάνουμε για μια ακόμη φορά ότι το Πανεπιστήμιο οφείλει να στηρίζει κυρίως τις ευάλωτες ομάδες φοιτητών, που αντιμετωπίζουν αντικειμενικές δυσκολίες ολοκλήρωσης των σπουδών τους και να μην εφαρμόζει τιμωρητικές πρακτικές».
Ποινικοποίηση
Με την ίδια απόφαση η Σύγκλητος του Παντείου παίρνει ανοιχτά θέση και στο θέμα της ποινικοποίησης «της απλής διαμαρτυρίας, ακόμη και της ψυχαγωγίας εντός του Πανεπιστημίου», με αφορμή τα τελευταία επεισόδια αναίτιας καταστολής εντός ΑΕΙ. Οπως τονίζεται: «Το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι χώρος ανοιχτός στην κοινωνία, όπου δεν διεξάγεται μόνο εκπαιδευτικό έργο αλλά οργανώνονται συνέδρια και πολιτιστικές εκδηλώσεις και κυκλοφορούν ελεύθερα άνθρωποι και ιδέες. Προφανώς δεν είναι ανεκτές βίαιες και υβριστικές συμπεριφορές, βανδαλισμοί και φθορές της περιουσίας του Πανεπιστημίου. Ωστόσο, δεν μπορεί να αφαιρείται το δικαίωμα στην εκπαίδευση για ήσσονος σημασίας ενδεχόμενα παραπτώματα τη στιγμή που έγκλειστοι καταδικασμένοι για εγκλήματα έχουν δικαίωμα να είναι φοιτητές. Η Σύγκλητος του Παντείου Πανεπιστημίου δηλώνει, με αίσθημα ευθύνης, ότι θα εξαντλήσει κάθε μέσο ώστε η εφαρμογή του Νόμου να ακολουθήσει τις αρχές της δικαιοσύνης και της ακαδημαϊκής δεοντολογίας».
Σε ό,τι αφορά, τώρα, τις διαγραφές «αιωνίων» και μη, υπάρχουν πολλά ιδρύματα που έχουν την ίδια αντιθετική θέση στα κυβερνητικά μέτρα, είτε στα φανερά είτε μέσω των επιμέρους αποφάσεων ή πρωτοβουλιών που λαμβάνονται από τις διοικήσεις τους.
«Η διαγραφή γίνεται αυτοδίκαια, αλλά η εξαίρεση όχι. Χρειάζεται να γίνει αίτηση από τους ενδιαφερομένους. Γιατί να μην εξαιρεθούν αυτομάτως όσοι εμπίπτουν στις εξαιρέσεις των σχετικών διατάξεων;» αναρωτιέται ο πρύτανης του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου στην Κρήτη, Νίκος Κατσαράκης, αφήνοντας σαφείς αιχμές για το νόημα και τον στόχο των μέτρων. «Δηλαδή, όσοι δεν υποβάλλουν αίτηση θα σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρθηκαν, άρα καλώς θα διαγραφούν;» ρώτησε με νόημα για να επισημάνει ότι το ΕΛΜΕΠΑ ανέλαβε την πρωτοβουλία για μια καμπάνια ενημέρωσης που περιλαμβάνει ακόμα και την αποστολή μαζικών sms («υπάρχουν τα στοιχεία επικοινωνίας») ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα είναι αυτονόητη αλλά πραγματική η αρμόδια και δέουσα πληροφόρηση για τις νέες και επείγουσες αποφάσεις.
Το κλίμα, λοιπόν, δεν είναι τόσο ήπιο, τόσο... εύκρατο όπως παρουσιάζεται από το υπουργείο Παιδείας ή όπως φαίνεται από τις επίσημες ανακοινώσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων. Δεν κρίνεται τυχαίο το γεγονός ότι κάποια Ιδρύματα φαίνονται σχεδόν έτοιμα να στείλουν στοιχεία, ενώ άλλα δηλώνουν ότι θα εξαντλήσουν την προθεσμία μέχρι τον Δεκέμβριο. Δεν πρόκειται, απλώς, για τη χρονίζουσα διαμάχη σχετικά με τη χρησιμότητα των διαγραφών όπου η μεν κυβέρνηση ισχυρίζεται (μεταξύ άλλων) ότι «θα βελτιωθούν οι επιδόσεις των ελληνικών Πανεπιστημίων σε πολλούς ποιοτικούς δείκτες» και επιπλέον «θα απελευθερωθούν εργατο-ώρες του διοικητικού προσωπικού» (;) ενώ η πανεπιστημιακή κοινότητα υποστηρίζει ότι «Ολοι οι δείκτες αξιολόγησης είτε εσωτερικοί (ΕΘΑΑΕ) είτε σε διεθνείς κατατάξεις, αφορούν τους ενεργούς και όχι τους εγγεγραμμένους φοιτητές». Στο τραπέζι, πλέον, έχουν τεθεί καίρια, πραγματολογικά και ουσιώδη θέματα, όπως:
α) Η ανάληψη της εκτελεστικής αρμοδιότητας από το υπουργείο Παιδείας, αντί των ΑΕΙ, για ζητήματα αμιγώς ακαδημαϊκά. Πού αλλού γίνεται αυτό, ρωτούν πολλοί εκπρόσωποι διοικήσεων.
β) Η σταθερή πολιτική της κυβέρνησης να παραβλέπει τη χρονική διάκριση πριν και μετά τη νομοθέτηση της ανώτατης διάρκειας σπουδών ν+2 (από την Αννα Διαμαντοπούλου). Αν έκανε τον διαχωρισμό τα στοιχεία θα «έβγαιναν» εντελώς διαφορετικά πριν και μετά. Ενδεικτικά: Ο μέσος χρόνος αποφοίτησης από τα ελληνικά Πανεπιστήμια είναι περίπου τα 2/3 των εισαγομένων ανά έτος. Δηλαδή, όσοι καθυστερούν είναι γύρω στο 20% επί του συνόλου των εισαγομένων. Είναι καλό ποσοστό και αντίστοιχο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Αν, όμως, οι υπολογισμοί γίνουν βάσει της διάρκειας σπουδών, όπως ορίζεται από τον νόμο Διαμαντοπούλου, τότε το ποσοστό αποφοίτησης μειώνεται δραστικά καθώς λαμβάνονται υπ’ όψιν οι εγγεγραμμένοι καθ’ όλη τη διάρκεια των χρόνων λειτουργίας των Ιδρυμάτων συμπεριλαμβανομένων, δηλαδή, των λεγόμενων «αιωνίων». Φθάνει, με λίγα λόγια, περίπου στο μισό, κάτι λιγότερο από 10%. Ποια νούμερα δίνουν λόγο στην κυβέρνηση να γκρινιάζει, να εξαγγέλλει «σημαντικές μεταρρυθμίσεις», να εκβιάζει κ.ο.κ.;
Αντίφαση
γ) Η αντίφαση των δυο βασικών προϋποθέσεων για παράταση σπουδών. Η πρώτη αφορά τη συμπλήρωση τουλάχιστον του 70% των πιστωτικών μονάδων (ECTS) του προγράμματος και η δεύτερη τη συμμετοχή σε δυο εξεταστικές με τη μια –όμως- επιτυχή. Υπάρχουν ιδρύματα, όπου χιλιάδες φοιτητές έχουν συγκεντρώσει πάνω από το 70% των πιστωτικών μονάδων (πάνω από 168 ECTS) αλλά εξαιτίας της δεύτερης προϋπόθεσης μειώνονται σε λίγες εκατοντάδες. Τυχεροί όσοι εμπίπτουν στην εξαίρεση που δόθηκε -ύστερα από πιέσεις των ΑΕΙ- σχετικά με την πρακτική και κέρδισαν λίγο χρόνο παραπάνω (ένα εξάμηνο επιπλέον των δυο της παράτασης).
δ) Η άγνοια (;) για πραγματικά δεδομένα, όπως ο μέσος όρος φοίτησης σε σχολές που είναι μεγαλύτερος από τη διάρκεια σπουδών. Σταθερό χαρακτηριστικό σε σχολές καθηγητικές (βλ. Φυσικομαθηματικές), οικονομικές, ορισμένες πολυτεχνικές κ.ά. Οχι απαραίτητα εξαιτίας των τεμπέληδων φοιτητών αλλά του αυστηρού καθεστώτος βαθμολόγησης, όπως συμβαίνει σε αυτές τις σχολές εδώ και πολλά χρόνια (ο αριθμός επιτυχόντων στις εξεταστικές είναι εντυπωσιακά μικρότερος σε σχέση με άλλες σχολές).
ε) Η εμφανής αδιαφορία για τα ΑΕΙ που ενσωμάτωσαν ΤΕΙ και μετρούν χιλιάδες φοιτητές που βρίσκονται επί πτυχίω. Ειδικά, σε σχολές Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων φθάνουν στο 60% με 70% του φοιτητικού πληθυσμού των αντίστοιχων τμημάτων.
Οι γραμματείες των ΑΕΙ δουλεύουν πυρετωδώς, προκειμένου να συγκεντρώσουν τα στοιχεία που ζητάει το υπουργείο Παιδείας, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα και επικρατεί σύμπνοια. Και όσο πλησιάζει η επέτειος του Πολυτεχνείου τόσο βαραίνει το κλίμα. Καχυποψία και επιφυλακτικότητα παντού...
