Η χώρα μας έδωσε το πράσινο φως για την έγκριση του επανεξοπλισμού της Ευρώπης, διπλωματικές πηγές ωστόσο αφήνουν να εννοηθεί ότι θα ασκηθεί βέτο όταν έρθει το ζήτημα της διμερούς συμφωνίας με την Τουρκία.
ΗΑθήνα συναίνεσε στον Κανονισμό Δράσης για την Ασφάλεια της Ευρώπης (SAFE), που δίνει πρόσβαση στα κράτη-μέλη αλλά και σε τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, σε χρηματοδοτικά εργαλεία για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ, ωστόσο δηλώνει έτοιμη να προβάλει ενστάσεις κατά τη διαδικασία σύναψης διμερούς συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, απαραίτητης προϋπόθεσης για τη συμμετοχή της Αγκυρας στο ReArm Europe.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό SAFE, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να υποβάλουν τους επόμενους έξι μήνες στην Κομισιόν τα εθνικά τους σχέδια (national plans) με τα αμυντικά τους projects, οπότε τότε αναμένεται να επανέλθει το ζήτημα της συμμετοχής της Τουρκίας στο ReArm Europe. Διπλωματικές πηγές, απαντώντας στην κριτική που ασκήθηκε στο εσωτερικό για τη στάση της Ελλάδας στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ReArm Europe, αναφέρουν ότι χθες το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. υιοθέτησε έναν Κανονισμό που θέτει το γενικό πλαίσιο συμμετοχής των τρίτων χώρων.
Τα επιχειρήματα
Οπως υποστηρίζουν, «το κρίσιμο στάδιο είναι εκείνο της υπογραφής διμερούς συμφωνίας με το κάθε κράτος, καθώς τότε θα απαιτείται ομοφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προκειμένου να περάσει η συμφωνία». Η ελληνική πλευρά αφήνει να εννοηθεί ότι θα ασκήσει βέτο τη στιγμή που θα έρθει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το ζήτημα της διμερούς συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας, υποστηρίζοντας ότι της δίνεται αυτό το δικαίωμα με βάση το άρθρο 212 της ΣΛΕΕ σε συνδυασμό με το άρθρο 218 τη ΣΛΕΕ.
Τα νομικά επιχειρήματα της Αθήνας για τη διαδικασία έγκρισης των διμερών συμφωνιών της Ε.Ε. για θέματα άμυνας και ασφάλειας με καθεστώς ομοφωνίας, διευκρινίζουν οι ίδιες πηγές, υιοθετήθηκαν και στην αιτιολογική σκέψη υπ’ αριθμόν 23 του Κανονισμού, όπως καταγράφηκε στα πρακτικά της συνεδρίασης του COPERER II της 18ης Μαΐου. Εντούτοις, όπως σημειώνουν πηγές από τις Βρυξέλλες στην «Εφ.Συν.», αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν θέματα ασφάλειας και άμυνας λαμβάνονται ομόφωνα μόνον όταν τίθεται ζήτημα απειλής.
Ως εκ τούτου, είναι αβέβαιο αν ενδεχόμενη επίκληση του τουρκικού casus belli από την ελληνική πλευρά, όπως άφησε να εννοηθεί πρόσφατα ο πρωθυπουργός, θα μπορούσε να στοιχειοθετήσει απειλή για ένα κράτος-μέλος της Ε.Ε., όταν αφενός υπάρχει από το 1995, αφετέρου η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται εδώ και δύο χρόνια σε διάλογο με την τουρκική για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Ευνοϊκοί όροι
Χθες, το Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. κατέληξε, χωρίς ψηφοφορία, στο τελικό κείμενο του κανονισμού έπειτα από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις, από τις οποίες η μόνη χώρα που απείχε ήταν η Ουγγαρία. Κατά τη διαδικασία αυτών των διεργασιών, αναφέρουν πηγές στην Αθήνα, η ελληνική πλευρά «κατάφερε να εξασφαλίσει ισχυρές νομικές βάσεις ως προς τις προϋποθέσεις συμμετοχής των υποψηφίων προς ένταξη χωρών στο SAFE».
Στον Κανονισμό προβλέπεται ότι οι τρίτες χώρες, οι οποίες θα περιλαμβάνονται στα σχέδια των κρατών-μελών της E.E. για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας με επενδύσεις σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς, θα μπορούν να αντλούν πιστώσεις με ευνοϊκούς όρους, οι οποίες θα ανέρχονται έως και στο 35% του δανεισμού που θα πραγματοποιείται για κάθε εξοπλιστικό πρόγραμμα.
Μέχρι σήμερα η Ε.Ε. έχει αποδεχθεί ως τρίτες χώρες την Ουκρανία και τις χώρες που ανήκουν στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), δηλαδή τη Νορβηγία και το Λίχτενσταϊν και την Ισλανδία. Το επόμενο διάστημα θεωρείται βέβαιο ότι θα προστεθούν και άλλες χώρες ως υποψήφιες για συνεργασία στο ReArm Europe, μεταξύ των οποίων αναμένεται να είναι και η Τουρκία, λόγω των συμπράξεων και των συνεργασιών τουρκικών εταιρειών με ευρωπαϊκές αμυντικές.
Κώστας Αλατζάς
