Απο την καλλιγραφία που διδασκόταν τα παλαιότερα χρόνια στα σχολεία, ίσως περνάμε στην εποχή που η γραφή με το χέρι θα αποτελεί άγνωστη κίνηση. Αυτή τουλάχιστον είναι η ανησυχία των επιστημόνων παγκοσμίως, λόγω της ασταμάτητης επαφής των παιδιών με την τεχνολογία (smartphones, λάπτοπ, κλπ).

«Τα δημόσια σχολεία στις ΗΠΑ εξακολουθούν να απαιτούν τα παιδιά να διδάσκονται γραφή, οπότε δεν έχει ακόμη χαθεί η τέχνη, αλλά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι “ψηφιακοί αυτόχθονες” δεν είναι τόσο “έτοιμοι” για γραφή, όσο οι μαθητές του παρελθόντος», λέει η Κάρεν Ρέι, λέκτορας εργοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Newcastle στην Αυστραλία, μιλώντας στο Wired.

Το 2021, η Ρέι συν-έγραψε μια μελέτη εξετάζοντας αν τα παιδιά που μεγάλωσαν με συσκευές διέθεταν τις ίδιες λεπτές κινητικές δεξιότητες με εκείνα που δεν είχαν. Ενώ οι μαθητές ανταποκρίθηκαν στα αναμενόμενα επίπεδα απόδοσης στις δοκιμασίες δεξιοτήτων, η συνολική κινητική τους επάρκεια ήταν χαμηλότερη από τα προηγούμενα πρότυπα. Τελικά, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι ο χρόνος που δαπανάται κρατώντας συσκευές αντί για μολύβια μπορεί να επηρεάζει το αν τα παιδιά έχουν όλες τις απαραίτητες δεξιότητες για να μάθουν γραφή όταν μπαίνουν στο νηπιαγωγείο.

Τα τελευταία χρόνια της εργασίας εξ αποστάσεως μας δίδαξαν ότι επαγγελματικά, η γραφή με το χέρι μπορεί να μην είναι και τόσο απαραίτητη σε πολλούς τομείς. Το πρόβλημα είναι ότι η εκμάθηση της γραφής με το χέρι μπορεί να είναι απαραίτητη για να μάθει κανείς οτιδήποτε άλλο.

«Δεν ξέρουμε ακόμη τι χάνουμε υποβαθμίζοντας την ευχέρεια στη γραφή με το χέρι», λέει η Ρέι.

Για παράδειγμα, σε πολλές πολιτείες έχουν περάσει νόμους ώστε τα παιδιά να μαθαίνουν καλλιγραφία στα δημόσια σχολεία. Κάποιοι ειδικοί το υποστηρίζουν, αλλά πολλοί δεν πιστεύουν ότι η εκμάθηση της καλλιγραφίας συγκεκριμένα είναι τόσο σημαντική. Σχεδόν όλοι όμως συμφωνούν ότι το να ξέρει κανείς να γράφει έχει γνωστικά οφέλη. Βοηθά τους μαθητές να μάθουν να διαβάζουν και, πιθανότατα, αν χρειαστεί να σκεφτούν κάτι αρκετά ώστε να το γράψουν, θα το θυμούνται πιο καλά απ’ ό,τι αν το πληκτρολογούσαν, αναφέρει το ρεπορτάζ του Wired.

«Η γραφή με το χέρι όντως έχει σημασία», λέει ο Ρόμπερτ Γουίλεϊ, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Greensboro, του οποίου η έρευνα εστιάζει στο πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τον γραπτό λόγο.

«Δεν πρόκειται να γίνουν αναλφάβητοι οι άνθρωποι. Αλλά αν θα έχουν κάποια παιδιά περισσότερη δυσκολία στη μάθηση επειδή τους λείπει αυτή η εξάσκηση; Η απάντηση είναι: Nαι» πρόσθεσε.

Ο Γουίλεϊ επισημαίνει ότι «τα τελευταία είκοσι χρόνια περίπου, καθώς τα σχολεία αξιολογούν πόσο να εστιάζουν στη γραφή, υπάρχει επίσης μια ώθηση προς περισσότερη εκπαίδευση STEM (φυσικές επιστήμες). Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό σημαίνει λιγότερος χρόνος για καλλιγραφία ώστε να υπάρχει χώρος για αυτά τα μαθήματα».

O Γουίλεϊ, λέει ότι «είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η γραφή δεν είναι απαραίτητη. Οι μαθηματικοί χρειάζονται να σημειώνουν προβλήματα, οι επιστήμονες να κρατούν σημειώσεις στο εργαστήριο. Αυτά μπορούν να γίνουν ψηφιακά, αλλά απαιτούν και πάλι βασικές δεξιότητες επικοινωνίας».

«Επιστήμη, τεχνολογία – δεν προχωρούμε σε αυτά χωρίς ανάγνωση και γραφή», λέει.

Η «αμνησία χαρακτήρων»

Ακόμα κι αν τα παιδιά αποκτήσουν επαρκείς δεξιότητες γραφής στο δημοτικό, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να τις χάσουν.  Αυτός ο φόβος, όπως αποδεικνύεται, δεν είναι αβάσιμος. Η υπερβολική εξάρτηση από τα πληκτρολόγια μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που είναι γνωστό ως «αμνησία χαρακτήρων», αναφέρει το Wired.

Με απλά λόγια, αν περνάς περισσότερο χρόνο πληκτρολογώντας γράμματα, ξεχνάς πώς να τα σχηματίσεις φυσικά. Είναι ιδιαίτερα συχνό σε Κινέζους ομιλητές που χρησιμοποιούν χιλιάδες χαρακτήρες και συχνά χρησιμοποιούν πληκτρολόγια για να γράψουν φωνητικά μια λέξη και μετά να επιλέξουν τον χαρακτήρα όταν η συσκευή αποφασίσει ποιον εννοούν (σαν το autocomplete).

Το 2021, ερευνητές στην Κίνα διαπίστωσαν ότι «η αμνησία χαρακτήρων εμφανίζεται περίπου στο 42% φοιτητών πανεπιστημίου».

Ποια λύση προτείνεται

Ωστόσο, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, υπάρχει κάτι που μπορεί να φέρει αναγέννηση της γραφής και αυτό είναι η τεχνητή νοημοσύνη. Η ικανότητα των μαθητών να αναθέτουν την κριτική σκέψη σε LLMs (προηγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης) έχει κάνει τα σχολεία και τα πανεπιστήμια να προσπαθούν να βρουν τρόπους να αποτρέψουν τη λογοκλοπή και την εξαπάτηση.

Πέντε εξάμηνα αφότου το ChatGPT άλλαξε την εκπαίδευση, έγραψε τον Ιούνιο το Inside Higher Ed, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές εξετάζουν την επιστροφή σε εξετάσεις γραμμένες με το χέρι. Η γραφή με το χέρι, δια ζώσης, μπορεί σύντομα να γίνει από τα λίγα πράγματα που ένας μαθητής μπορεί να κάνει για να αποδείξει ότι δεν είναι ρομπότ.

Η επιστροφή στα blue books (τετράδια που χρησιμοποιούνται στις εξετάσεις των μαθητών στις ΗΠΑ), ωστόσο, φέρνει το δικό της σύνολο προβλημάτων, εκείνα που υποτίθεται είχαν λυθεί επιτρέποντας στους μαθητές να πληκτρολογούν.

Η Ανν Τρούμπεκ, συγγραφέας του «The History and Uncertain Future of Handwriting», δέχεται πολλές ερωτήσεις για τη γραφή. Οι καθηγητές, λέει, θα μπορούσαν να κόψουν βαθμούς σε παιδιά με κακό γραφικό χαρακτήρα, ανεξάρτητα από το πόσο σωστές ήταν οι απαντήσεις τους.