Γιώργος Αυγερόπουλος: Καταγράψαμε εικόνες αποκάλυψης – Ο πλανήτης καταστρέφεται
Φωτεινή Λαμπρίδη
ο MANKIND’S FOLLY, το νέο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου μας δείχνει σε real time πως καταστρέφεται με ταχείς ρυθμούς ο πλανήτης καθώς δεν λιώνουν απλά οι πάγοι στην Αρκτική, αλλά το πέρμαφροστ.
Το επί αιώνες παγωμένο υπέδαφος πάνω στο οποίο έχουν χτιστεί πόλεις και εργοστάσια εξόρυξης ορυκτών καυσίμων από υπερδυνάμεις που αδιαφορούν πλήρως για τη δυστοπία που ήδη είναι ορατή, υποχωρεί και οι κάτοικοι του στην Αρκτική το βλέπουν να συμβαίνει. Η άμμος στην κλεψύδρα, τρέχει με ανησυχητικά γοργούς ρυθμούς και κανείς δεν μιλάει για το μεγαλύτερο έγκλημα που συντελείται με ευθύνη της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας.
Βγαίνοντας από την κινηματογραφική αίθουσα μετά τη δημοσιογραφική προβολή, κανένας δημοσιογράφος δεν μιλούσε για το σενάριο, τη σκηνοθεσία, τη ροή της ταινίας. Μας είχε συνεπάρει το αίσθημα του κατεπείγοντος που έθετε το οποίο κρύβεται στον υπότιτλο της ταινίας «Η Ύβρις της Ανθρωπότητας» και οι εικόνες αποκάλυψης «σαν εξώφυλλα των Pink Floyd» όπως παραδέχεται ο δημοσιογράφος στη συνέντευξη που ακολουθεί. Στα πηγαδάκι έπεφταν ερωτήματα του τύπου «πόσο χρόνο έχουμε;», «Μπορούμε να το αποτρέψουμε αν δεν ανατραπεί ο καπιταλισμός;», «Τι θα κάνουμε;».
Συγκλονισμένη ακόμα από όσα είδα κι έμαθα και από το σαφές πολιτικό σχόλιο της ταινίας, συνάντησα τον Γιώργο Αυγερόπουλο να απαντήσει στα παραπάνω με αφορμή την έξοδο της ταινίας, η οποία έχει ήδη εισπράξει τον Ειδικό Έπαινο Prix Europa 2025 (Βερολίνο), στους κινηματογράφους στις 15 Ιανουαρίου.
Η ταινία σου μας μεταφέρει κυριολεκτικά στην πληγή της Αρκτικής σήμερα και μας λέει με λίγα λόγια, ότι ό,τι ξέρουμε για το λιώσιμο των πάγων είναι παλιά υπόθεση. Σήμερα λιώνει το υπέδαφος (το πέρμαρφροστ) που ήταν παγωμένο επί αιώνες. Είχες εργαστεί ξανά εκεί το 2008 οπότε αντιλαμβάνεσαι τη μεταβολή. Πώς θα την περιέγραφες;
Ναι, είχα εργαστεί στην Αρκτική το 2007- 2008 και άρα, είχα ήδη δική μου εμπειρία και μπορώ να δω και να συγκρίνω τα πράγματα που κατέγραφα τότε με τα πράγματα που καταγράφουμε τώρα.
Και πράγματι εκείνη την εποχή μιλούσαμε για την για την υποχώρηση του θαλάσσιου πάγου. Ότι λιώνει ο θαλάσσιος πάγος, μειώνεται, ανοίγουν οι θαλάσσιοι δρόμοι και λιώνουν οι παγετώνες. Αυτά εξακολουθούν προφανώς να συμβαίνουν, αλλά τώρα έχουμε περάσει σε μια νέα πίστα -να το πω έτσι- σε ένα άλλο επίπεδο, τελείως αφύσικο και τρομακτικό, το οποίο είναι το λιώσιμο του πέρμαφροστ, δηλαδή του επί χιλιετηρίδες παγωμένου εδάφους, που φυλάκισε μέσα του την εποχή των μαμούθ.
Έχει φυλακίσει δηλαδή μέσα του, έχει καταψύξει μέσα του, τεράστιες ποσότητες οργανικής χλωρίδας και πανίδας.
Το πέρμαφροστ δεν είναι ευρέως γνωστό εδώ στην Ελλάδα. Τι είναι ακριβώς;
Δεν είναι όντως γνωστό και δεν αποδίδεται καλά στα ελληνικά για να το περιγράψει κανείς. Είναι χώμα, πέτρες, κλαριά, βράχοι, προϊστορικά ζώα, απομεινάρια δέντρων, γρασίδι, πάγος. Όλα αυτά μαζί σε έναν γεωλογικό σχηματισμό, ο οποίος είναι σκληρός σαν βράχος.
Ολόκληρες πόλεις λοιπόν χτίστηκαν πάνω στο πέρμαφροστ και στην Αλάσκα και στη Σιβηρία. Ειδικά στη Σιβηρία υπάρχουν πολύ μεγάλες πόλεις με χιλιάδες ανθρώπους, με κτήρια μεγάλα, χτισμένα πάνω στο πέρμαφροστ, που αυτή τη στιγμή επειδή λιώνει, τα σπίτια κινδυνεύουν να καταρρεύσουν, όπως αντιλαμβανόμαστε όλοι.
Δηλαδή όλες οι υποδομές του ανθρώπου, παντού στην Αρκτική -δίκτυα ηλεκτρισμού, πόλεις, σπίτια, κοινότητες, δρόμοι, εργοστάσια, οι εγκαταστάσεις των εταιρειών ορυκτών καυσίμων- έχουν χτιστεί πάνω στο πέρμαφροστ. Τώρα που το πέρμαφροστ λιώνει, όλες αυτές οι υποδομές κινδυνεύουν.
Και οκ, αυτό θα μπορούσε κάποιος να το χαρακτηρίσει ως ένα τοπικό πρόβλημα, καθώς για παράδειγμα δεκάδες κοινότητες στην Αλάσκα έχουν ζητήσει τη μετεγκατάστασή τους σε ασφαλέστερα εδάφη, ενώ στη Σιβηρία υπολογίζεται ότι η ρωσική οικονομία θα αντιμετωπίσει μεγάλες ζημίες -πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια- εάν το λιώσιμο συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς που συμβαίνει σήμερα.
Οι επιστήμονες είναι εξαιρετικά απαισιόδοξοι, λέγοντας ότι μέχρι το τέλος του αιώνα θα έχει εξαφανιστεί το ανώτερο στρώμα του πέρμαφροστ, δηλαδή τα πρώτα 3 – 5 μέτρα από το 80% της περιοχής που υπάρχει μέχρι σήμερα, με τρομακτικές συνέπειες όχι μόνο για τις περιοχές τις συγκεκριμένες και τους ανθρώπους που ζουν εκεί (περίπου 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι θα επηρεαστούν από αυτή την μεταβολή) αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη.
Πώς θα επηρεάσει τον υπόλοιπο πλανήτη;
Το πέρμαφροστ έχει φυλακίσει μέσα του τεράστιες ποσότητες προϊστορικής χλωρίδας και πανίδας από την εποχή των μαμούθ. Όλη αυτή η οργανική ύλη που ξερνάει το πέρμαφροστ σήμερα από τα σωθικά του, έρχεται στην επιφάνεια και λιώνει στο σήμερα. Αποσυντίθεται στο σήμερα, απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου που είναι αέρια του θερμοκηπίου, αλλάζοντας το κλίμα του 21ου αιώνα.
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι μέσα στο πέρμαφροστ έχει παγιδευτεί με ασφάλεια ήδη η διπλάσια ποσότητα άνθρακα που υπάρχει στον πλανήτη σήμερα. Επομένως, αν όλος αυτός ο άνθρακας έρθει στην επιφάνεια και μετατραπεί σε διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο εξαιτίας της αποσύνθεσης, τότε τα αέρια του θερμοκηπίου θα αυξηθούν τρεις φορές στην ατμόσφαιρα, κάτι που θα επιβαρύνει τρομακτικά την υπερθέρμανση του πλανήτη σε μία συνεχή, αέναη λούπα, ένα feedback loop, όπως το χαρακτηρίζουν.
Η υπερθέρμανση του πλανήτη λιώνει πέρμαφροστ, απελευθερώνονται από το πέρμαφροστ τα αέρια του θερμοκηπίου, ανεβαίνουν στην ατμόσφαιρα, θερμαίνεται ακόμη περισσότερο η ατμόσφαιρα, θερμαίνεται ακόμη περισσότερο πέρμαφροστ και άλλα αέρια του θερμοκηπίου και πάει λέγοντας. Ένας τέτοιος φαύλος κύκλος. Είναι τεράστια η μεταβολή που συμβαίνει σήμερα.
Οι εικόνες που μας στοιχειώνουν είναι καταρχήν αυτές που δείχνουν την καταστροφή να συντελείται οι εκτάσεις που έχουν χτιστεί σε ένα έδαφος που υποχωρεί κι έχει πάνω του πόλεις ολόκληρες, ο τοπικός πληθυσμός που βιώνει στο τώρα την κρίση. Τι είναι αυτό που σε συγκλόνισε κατά τη διάρκεια της έρευνας και τι από όλα αυτά που περιγράφεις σου ήταν άγνωστο;
Όλα αυτά ήταν άγνωστα για μένα. Και αυτό που με συγκλόνισε περισσότερο ήταν το εξής: Το πέρμαφροστ λιώνει μπροστά στα μάτια σου, σε real time, σε πραγματικό χρόνο. Για να καταγράψεις τη μείωση του θαλάσσιου πάγου ή το λιώσιμο ενός παγετώνα, θα πρέπει να στήσεις την κάμερα σου και να την αφήσεις να γράφει ένα μεγάλο timelapse ενδεχομένως για μέρες ή εβδομάδες. Εδώ απλά έστηνες την κάμερα και έβλεπες το πέρμαρφροστ να λιώνει μπροστά στα μάτια σου και να σχηματίζονται ροές λάσπης οι οποίες τρέχουν προς τα κάτω.
Και εκείνη τη στιγμή, σκέφτεσαι ότι αυτό που λιώνει ήταν κάτι το οποίο βρισκόταν εκεί για χιλιετηρίδες και κουβαλάει μέσα του την ιστορία του πλανήτη. Είναι συγκλονιστικό επίσης να βλέπεις τις λίμνες της Αρκτικής να μοιάζουν σαν να βράζουν. Να βγάζουν φυσαλίδες δηλαδή. Αυτές οι φυσαλίδες είναι στην ουσία η αποσύνθεση της αρχαίας οργανικής ύλης που περιέγραφα πριν, που συμβαίνει χωρίς οξυγόνο στο βυθό της λίμνης, όπου αποσυντίθενται χωρίς οξυγόνο αρχαία οργανική ύλη, παράγοντας μεθάνιο.
Οι επιστήμονες πηγαίνουν με παγίδες αερίων, συλλέγουν αυτό το αέριο και για να αποδείξουν ότι είναι εύφλεκτο -ότι είναι μεθάνιο δηλαδή- βάζουν φωτιά. Και έχεις κάτι ψυχεδελικές εικόνες φωτιάς στο νερό, φωτιάς στον πάγο….είναι σαν εξώφυλλα των Pink Floyd. Αυτό είναι πραγματικά άλλο λέβελ. Είναι πραγματικά κάτι το τελείως διαφορετικό από ό, τι συνηθίζαμε να καταγράφουμε στην Αρκτική. Κατάλαβα ότι η ανθρωπότητα έχει περάσει μια γραμμή. Μια γραμμή που δεν ξέρω αν έχει πλέον γυρισμό, αν μπορούμε να το αναστρέψουμε, αν μπορούμε να το σταματήσουμε.
Πώς ένιωσες καταγράφοντας όλα αυτά;
Είναι κάτι που σε κάνει να νιώθεις ανίσχυρος ως μονάδα, ως άνθρωπος. Και νομίζω πως αυτή η συνειδητοποίηση του πού έχουμε φτάσει, που εκφράζεται τόσο αποκαλυπτικά και έντονα και χειροπιαστά, στην Αρκτική, είναι ένα σήμα κινδύνου από το Βορρά προς όλους μας.
Βλέπουμε την εκπρόσωπο της ιθαγενικής κοινότητας που ανήκει στους ενεργούς πολίτες που ανησυχούν και προσπαθούν να δράσουν. Πώς επηρεάζει τους υπόλοιπους ανθρώπους εκεί αυτή η συνθήκη; Υπάρχουν ιστορίες που δεν χώρεσαν στην ταινία;
Έχουν μπει όλες οι ιστορίες. Η ταινία έχει στηθεί επίτηδες, προφανώς συμβολικά, εκατέρωθεν του Βερίγγειου Πορθμού, όπου παρακολουθούμε δύο ανθρώπους πολύ συγκεκριμένους, τη Μάρθα στην βόρεια Αλάσκα και τον Νικήτα στην ανατολική Σιβηρία, όπου παρόλο που τους χωρίζουν χιλιάδες μίλια, βλέπουν και βιώνουν το ίδιο ακριβώς πρόβλημα: το έδαφος, το περιβάλλον τους γύρω καταρρέει.
Είναι κάτι το οποίο στήθηκε έτσι συμβολικά μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής, γιατί και οι δύο αυτές χώρες έχουν αναδείξει την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων από την Αρκτική ως νούμερο ένα προτεραιότητα στην πολιτική τους.”Drill, baby, drill”, έλεγε ο πρόεδρος Τραμπ. “Πάμε να εξορύξουμε όσο γίνεται περισσότερο” ο Πούτιν. Και έτσι οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων επεκτείνονται χωρίς αύριο στην Αρκτική, κάθε μέρα και περισσότερο.
Όπως είναι γνωστό, η Αρκτική έχει τεράστιες ποσότητες ανεκμετάλλευτων ορυκτών καυσίμων, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην Αλάσκα η κοινότητα που παρακολουθήσαμε εμείς είναι οι Ινουίτ, οι οποίοι εξαρτώνται από το κυνήγι, από τη φαλαινοθηρία, έτσι εξασφαλίζουν και την τροφή της κοινότητας. Τη φυλούν σε κελάρια πάγου, που δεν είναι τίποτα άλλο από μεγάλα πηγάδια, σκαμμένα βαθιά μέσα στο πέρμαφροστ. Φυσικοί καταψύκτες δηλαδή που πλέον δεν λειτουργούν, ξεπαγώνουν, καταρρέουν και οι άνθρωποι δεν μπορούν να φυλάξουν τη φάλαινα.
Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό για τον πολιτισμό τους. Όταν σκοτώνουν μια φάλαινα, εξασφαλίζουν το φαγητό ολόκληρης της κοινότητας, έτσι θα βγάλουν τον χειμώνα. Και την μοιράζουν ισόποσα, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε οικογένειας μεταξύ τους.
Το ίδιο και η Σαχά που κάνουν τελετές με σαμάνους έτσι ώστε να επικαλεστούν τα πνεύματα του ουρανού, της φωτιάς, του ποταμού κτλ γιατί η φύση τους, όπως λένε οι ίδιοι, είναι πολύ άρρωστη τώρα.
Αλλάζει λοιπόν η ζωή των ανθρώπων εκεί και ταυτόχρονα βλέπουν τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων να επεκτείνονται γύρω τους. Στο χωριό της Μάρθας η κυβέρνηση Τραμπ έδωσε πρόσφατα το πράσινο φως για ένα θηριώδες πρότζεκτ πετρελαϊκό, το οποίο περιλαμβάνει εκατοντάδες γεωτρήσεις σε μια ανέγγιχτη γη, περιλαμβάνει δύο αεροδιαδρόμους, εργοστάσια επεξεργασίας.
Είναι κάτι το οποίο έχει ξεσηκώσει τεράστιες αντιδράσεις στην στην Αμερική αλλά πλέον αυτό το πρότζεκτ προχωράει με ταχύτατους ρυθμούς και το χωριό της Μάρθας θα περικυκλωθεί από πετρελαϊκές εγκαταστάσεις. Αισθάνονται ανίσχυροι τελείως οι άνθρωποι οι οποίοι ζουν εκεί. Δεν ξέρουν τι μπορούν να κάνουν για να αντιμετωπίσουν αυτό το σημαντικό πρόβλημα του να λιώνει κάτω από τα πόδια τους η γη.
Αυτό που βλέπουν δηλαδή είναι ότι είχαν έναν δρόμο την προηγούμενη χρονιά. Πλέον δεν υπάρχει δρόμος. Βλέπουν τα σπίτια τους να γερνούν και ταυτόχρονα βλέπουν τις πετρελαϊκές εταιρείες που επεκτείνονται και οι οποίες τι κάνουν; Βάζουν κάτω από τις εγκαταστάσεις τους κάποιες ειδικές συσκευές, οι οποίες ονομάζονται θερμοσάιφονς (καμία σχέση με τους δικούς μας θερμοσίφωνες), οι οποίες τραβούν τη θερμότητα από το υπέδαφος διοχετεύοντας την στην ατμόσφαιρα έτσι ώστε να κρατήσουν το πέρμαφροστ παγωμένο και σκληρό αρκετά ώστε να αντέχει τις βαριές εγκαταστάσεις τους, για να συνεχίσουν να κάνουν την ίδια δραστηριότητα που ευθύνεται για το λιώσιμο του πέρμαφροστ!
Αυτό είναι Κάφκα. Είναι ένα απίστευτο παράδοξο και αν θέλεις δείχνει και την ανθρώπινη υπεροψία, την ανθρώπινη αλαζονεία…. ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ό, τι κάνουμε: να επεκτεινόμαστε, να να διευρύνουμε την οικονομία, να καταστρέφουμε τον πλανήτη, να να εξαντλούμε τους πόρους του….. Να κάνουμε ό, τι θέλουμε, πιστεύοντας ότι δεν θα υπάρχει καμία επίπτωση και ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε άνετα σε αυτόν τον πλανήτη.
Τελικά αυτό αναδεικνύει η ταινία όμως. Βγαίνοντας από την αίθουσα αυτά συζητούσαμε. Τελικά μπορεί να προληφθεί η πλήρης καταστροφή με μέτρα εντός του συστήματος του καπιταλισμού;
Αυτό ακριβώς αναδεικνύει αυτή η ταινία. Πρέπει δηλαδή να αναρωτηθούμε ως ανθρωπότητα εάν το σύστημα με το οποίο έχουμε οργανώσει τις κοινωνίες μας, ο τρόπος που ζούμε, ο τρόπος που παράγουμε, είναι συμβατός με τον πλανήτη.
Από το παράδειγμα της Αρκτικής, αντιλαμβανόμαστε όλοι, πως δεν είναι. Επομένως, πρέπει να αναρωτηθούμε αν ο καπιταλισμός -αυτή η λέξη που κοντεύει να γίνει ιερή ως κάτι το θείο και που δεν ακούγεται στο δημόσιο διάλογο- μας οδηγεί στην καταστροφή. Κανένας δεν μιλάει γι’ αυτό.
Παρόλο που υπάρχει μια συζήτηση η οποία έχει ανοίξει και υπάρχουν δύο πολύ μεγάλες σχολές σκέψης. Η πρώτη σχολή σκέψης λέει ότι ο καπιταλισμός είναι μια χαρά σύστημα και ότι μπορεί να αναμορφωθεί και να διαμορφωθεί με ένα τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε να είναι συμβατός με το περιβάλλον, συμβατός με τη φύση και αυτό μπορεί να γίνει μέσω της αγοράς. Ότι υπάρχουν οι εταιρείες που θα προσφέρουν λύσεις που είναι στην πρωτοπορία, που θα είναι συμβατές με το περιβάλλον και θα μπορούν να μας εξασφαλίσουν ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε με τον τρόπο που ζούμε και να απολαμβάνουμε όλα τα οφέλη τα οποία απολαμβάνουμε σήμερα.
Αυτές οι εταιρείες που θα βρεθούν στο προσκήνιο και στην προμετωπίδα της τεχνολογίας, θα βγάλουν πάρα πολλά χρήματα από αυτό. Και όλη η αγορά θα στραφεί σε τέτοιες λύσεις. Η άλλη μεγάλη σχολή σκέψης λέει ότι ο καπιταλισμός δεν επιδέχεται καμίας διόρθωσης, ότι θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι είναι ένα λάθος σύστημα που μας οδηγεί στον αφανισμό και θα πρέπει να βρούμε με άλλα λόγια ένα άλλο σύστημα.
Αυτό είναι μια τεράστια κουβέντα.
Σε πολλούς ενδεχομένως φαντάζει ουτοπική. Ωστόσο, εδώ θα ήθελα να θυμίσω ότι δεν είχαμε πάντα καπιταλισμό και ότι τα συστήματα δεν είναι γραμμένα στην πέτρα. Άρα λοιπόν, αυτή τη στιγμή αυτό θα έπρεπε να συζητάμε. Η κλιματική κρίση θα έπρεπε να βρισκόταν στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου παγκοσμίως. Θα έπρεπε να το συζητάμε κάθε μέρα. Αντ’ αυτού, εξοπλιζόμαστε για να κάνουμε πολέμους και δεν ξέρω όσοι επιζήσουμε από αυτούς τους πολέμους, τι πλανήτη θα παραδώσουμε, τι περιβάλλον θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές.
Σε έναν κόσμο όπου κι από τις δύο όχθες του Ατλαντικού η ακροδεξιά καλπάζει με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις αποφάσεις για το κλίμα σε τι μπορεί κανείς να ελπίζει;
Πολύ καλή ερώτηση. Νομίζω ότι η δύναμη βρίσκεται στα χέρια μας. Αρκεί να καταλάβουμε το τι συμβαίνει, να αντιληφθούμε το πρόβλημα. Διότι αυτή τη στιγμή η παραπληροφόρηση έχει χτυπήσει κόκκινο, με ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού να μην πιστεύει καν ότι υπάρχει κλιματική κρίση. Αμφισβητεί τους επιστήμονες. Αυτό το έχουμε ξαναδεί φυσικά. Η αμφισβήτηση της επιστήμης πλέον όμως, έχει φτάσει σε ένα απίστευτο βαθμό. Θεωρεί ο κόσμος ότι το κλίμα έτσι ήταν πάντα και κάνει κύκλους.
Αυτό δεν είναι καθόλου επιστημονικά ορθό. Η θερμοκρασία στην Αρκτική αυξήθηκε τα τελευταία 12.000 χρόνια 9 βαθμούς. Οι 4 βαθμοί είναι από το 1970 και μετά, δηλαδή κατά τη διάρκεια της δικής μου ζωής. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ στην ανθρωπότητα. Επίσης όλοι αυτοί οι οποίοι συντάσσονται με την αντιεπιστημονική άποψη ότι η κλιματική κρίση δεν υπάρχει και όλα βαίνουν καλώς, θα πρέπει να καταλάβουν ότι συμπλέουν με τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του πλανήτη, δηλαδή τους υπερπλούσιους του πλανήτη, οι οποίοι δεν θέλουν να αλλάξουν απολύτως τίποτα.
Διότι όπως είπαμε και πριν, για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση, το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε τα αίτιά της και αυτά δεν είναι άλλα από τον τρόπο με τον οποίο έχουμε οργανώσει τις κοινωνίες μας.
Δηλαδή θα πρέπει να κριτικάρουμε, να ασκήσουμε πολύ έντονη κριτική στον καπιταλισμό, που κατά πολλούς μας οδηγεί στην καταστροφή. Διότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι η ισορροπία στην οποία ζούμε είναι αυτή μέσα στην οποία εξελιχθήκαμε. Είναι αυτή που εξυπηρετεί την ανθρώπινη ζωή και τις περισσότερες μορφές ζωής στη γη.
Ανθίσαμε μέσα σε αυτή την ισορροπία και τώρα οδηγούμε τα συστήματα της γης σε σημείο κατάρρευσης. Και αν αυτά τα συστήματα καταρρεύσουν, οποιαδήποτε δυστυχία έχει περάσει η ανθρωπότητα, οποιοσδήποτε λιμός, οποιαδήποτε γενοκτονία, οποιαδήποτε καταστροφή, δεν θα είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα συμβεί στην ανθρωπότητα. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποτρέψουμε.
Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό;
Θα πρέπει να αντιληφθούμε πρώτα την αιτία του προβλήματος και για να αντιληφθούμε την αιτία του προβλήματος θα πρέπει να ενημερωθούμε. Και για να ενημερωθούμε θα πρέπει να πιστέψουμε την επιστήμη και θα πρέπει να καταλάβουμε ότι τα πράγματα δεν μπορούν να συνεχιστούν όπως έχουμε συνηθίσει.
Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι δεν είναι δυνατόν να κάνουμε ό,τι κάναμε και αυτό να μην έχει καμία απολύτως επίπτωση στον πλανήτη. Είναι σαν να τριγυρνάμε στο διάστημα με ένα διαστημόπλοιο με τεράστιες ταχύτητες και να είμαστε μέσα στο σκάφος και να μασουλάμε τα καλώδια, να μασουλάμε τις ταπετσαρίες, να καταστρέφουμε το σκάφος, αλλά παρόλα αυτά να είμαστε σίγουροι ότι το σκάφος αυτό θα συνεχίσει να μας ταξιδεύει μια χαρά στο διάστημα. Δεν πρόκειται να συμβεί αυτό.
Αυτό είναι λοιπόν αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε. Και αν το κατανοήσουμε, θα μπορέσουμε να το αποτρέψουμε. Γιατί θα ήθελα να τονίσω για άλλη μια φορά ότι τα συστήματα αφενός δεν είναι γραμμένα στην πέτρα, ούτε και οι ηγέτες οι οποίοι αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο προσκήνιο, είναι σταλμένοι από τον Θεό. Από εμάς ξεκινάνε όλα και καταλήγουν όλα σε εμάς.
Πώς κατάφερες να πας στη Σιβηρία εν μέσω πολέμου;
Είναι μία από τις πιο δύσκολες ταινίες που έχω κάνει ποτέ μου για διάφορους λόγους. Από τη μια η γεωπολιτική κατάσταση στη Σιβηρία, δηλαδή στη Ρωσία, δημιουργούσε πάρα πολλά προβλήματα. Όλα μας τα αιτήματα για να κάνουμε γυρίσματα επισήμως με άδειες, έπεφταν στο κενό μέσα σε αυτή τη συνθήκη που έχει διαμορφωθεί μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα στην Αλάσκα τα προβλήματα ήταν άλλα. Είχαν να κάνουν με τις κλειστές κοινότητες που δεν εμπιστεύονται καθόλου τους ξένους. Ειδικά έναν άνθρωπο ο οποίος έρχεται από την Ελλάδα.
Στη Σιβηρία είχαμε εντοπίσει όλους τους ανθρώπους που έπρεπε. Τα γυρίσματα ήταν προγραμματισμένα να αρχίσουν όταν αντιληφθήκαμε ότι υπάρχει μια λίστα με που κυκλοφόρησε το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας με ανεπιθύμητα μέσα. Ήταν ένα αντίμετρο για μια ανάλογη ενέργεια που είχε κάνει η Ευρώπη. Μέσα σε αυτή τη λίστα ήταν και όλη η συμπαραγωγή της ταινίας.
Επομένως, ενώ τα γυρίσματα ήταν να αρχίσουν σε μια εβδομάδα, ξαφνικά αρχίσαμε να παίρνουμε μηνύματα από ανθρώπους οι οποίοι είχαν μια θέση στον δημόσιο λόγο να το πω έτσι, που μας ζητάγανε τις άδειες γυρισμάτων, τη βίζα τη δική μου, την άδεια που είχα για να εργαστώ.
Έτσι λοιπόν πήραμε την εξής αποφαση: θα δουλεύαμε με ρώσικο συνεργείο από την αρχή. Αυτό ήταν δεδομένο γιατί όπως γνωρίζετε υπάρχουν υπέροχοι κινηματογραφιστές στη Ρωσία. Είχαμε ήδη συμφωνήσει να συνεργαστούμε με έναν καταπληκτικό διευθυντή φωτογραφίας και ήμασταν καλυμμένοι έτσι κι αλλιώς από αυτό.
Επομένως, πήραμε την απόφαση να αφήσουμε τους Ρώσους συναδέλφους να δουλέψουν μόνοι τους για να μην θέσουμε σε κίνδυνο το πρότζεκτ. Και δουλέψαμε ακριβώς όπως δουλεύαμε την εποχή του κορονοϊού. Από απόσταση δηλαδή. Ήταν λίγο εφιαλτικό, πολύ αγχωτικό το να προσπαθείς να φανταστείς τι σου μεταφέρει ο συνάδελφος, έτσι ώστε να απαντήσεις αναλόγως και να να του δώσεις οδηγίες για το επόμενο γύρισμα.
Στην Αλάσκα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οι συνεργάτες μας στην Αλάσκα φύγαν από το Άνκορατζ και πήγαν επί τόπου κατά τη διαδικασία της προ παραγωγής. Ταξίδεψαν ώρες δηλαδή με το αεροπλάνο, διότι δεν υπάρχουν δρόμοι. Η πρόσβαση σε αυτές τις κοινότητες γίνονται μόνο με μικρά αεροπλάνα. Φτάσανε εκεί, βρήκαν τους ανθρώπους που θέλαμε, τους μίλησαν, τους έπεισαν και επέστρεψαν πίσω για να μας μεταφέρουν την εικόνα κοινοτήτων οι οποίες είναι βαθιά προβληματικές.
Έχουν δηλαδή προβλήματα αλκοολισμού, προβλήματα ναρκωτικών και άλλα τέτοια. Οι εταιρείες πληρώνουν τους ανθρώπους των κοινοτήτων έτσι ώστε να χρησιμοποιούν τη γη τους με αποτέλεσμα να μη θέλει κανένας να μιλήσει. Ελάχιστοι να είναι αυτοί που αντιδρούν γιατί βρίσκονται σε ένα δίλημμα: Ή θα αντιταχθούν στις εταιρίες και θα χάσουν το εισόδημά τους, το οποίο δεν είναι και μικρό. Μιλάμε για περίπου 70.000 – 80.000 δολάρια το χρόνο, δηλαδή ένα εισόδημα αρκετά αξιοπρεπές. Ή θα χάσουν το εισόδημά τους λοιπόν, ή θα ρισκάρουν το μέλλον τους. Αυτό είναι το δίλημμα στο οποίο βρίσκονται οι κοινότητες.
Βρίσκονται παγιδευμένοι δηλαδή μέσα σε ένα άνετο παρόν και ένα ζοφερό μέλλον. Έτσι λοιπόν γυρίστηκε η ταινία και το σύνολο της παραγωγής.
Η ταινία αυτή ξεκίνησε να σχηματίζεται στο μυαλό μου στα τέλη του ’21, αν θυμάμαι καλά, και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2025. Και είμαστε πολύ χαρούμενοι γι αυτό.
