Γιάννης Κιμπουρόπουλος
Μισό μόλις χρόνο από την προηγούμενη ρύθμιση περιορισμού των εξωφρενικών τραπεζικών χρεώσεων, η κυβέρνηση τρέχει πίσω από την κατακραυγή για το τρικ της Πειραιώς με τα εκτός καταστημάτων της ΑΤΜ και φέρνει τροπολογία περιορισμού των προμηθειών ● Σε συγκοινωνούντα δοχεία η μείωση καταστημάτων και εργαζομένων από τη μία, και αύξηση των ATM εκτός τραπεζικού δικτύου και χρεώσεων από την άλλη ● Από τις προμήθειες τα μισά από τα περσινά κέρδη 4,3 δισ. των τραπεζών.
Μόλις έξι μήνες έχουν περάσει από την προηγούμενη «γενναιόδωρη» παρέμβαση του πρωθυπουργού και του πρώην υπουργού Οικονομικών υπέρ των πολιτών και κατά των τραπεζών (υποτίθεται) μετά τις έντονες αντιδράσεις και καταγγελίες για παράνομες χρεώσεις σε απλές τραπεζικές συναλλαγές, έπειτα από την παρέμβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αλλά και καταγγελίες καταναλωτικών ενώσεων ή εισηγήσεις του Συνηγόρου του Πολίτη προς την κυβέρνηση.
Η… μεγαθυμία Μητσοτάκη και Χατζηδάκη –σε συνεννόηση με την Ελληνική Ενωση Τραπεζών που μέτρησε το κόστος της ανοχής τους σε μια νομοθετική παρέμβαση– κατέληξε στα άρθρα 48, 49 και 50 του νόμου 5167/2024, που ψηφίστηκαν παραμονές Χριστουγέννων της περασμένης χρονιάς, σαν δώρο στους αναξιοπαθούντες, καταναγκαστικά χρήστες των τραπεζικών υπηρεσιών. Οι ρυθμίσεις αυτές κατάργησαν χρεώσεις για πάγιες εντολές εξόφλησης λογαριασμών, για ανάληψη μετρητών από ΑΤΜ τράπεζας άλλης από αυτήν όπου έχει λογαριασμό ένας πολίτης σε δημοτικές ενότητες που υπάρχει μόνο ένα ΑΤΜ, για ερώτηση υπολοίπου μέσω άλλης τράπεζας και για «φόρτιση» προπληρωμένης κάρτας μέχρι 100 ευρώ.
Ακόμα, επέκτειναν τους περιορισμούς στις χρεώσεις των τραπεζών και σε εταιρείες παροχής πιστώσεων, ενώ επέβαλαν ανώτατο όριο προμήθειας σε συναλλαγές έως είκοσι ευρώ μέσω κάρτας.
Καθυστερημένη αντίδραση
Χρειάστηκε να μεσολαβήσει άλλο ένα τσουνάμι αντιδράσεων στην απόφαση της Τράπεζας Πειραιώς να πουλήσει 850 ATM εκτός καταστημάτων της στην εταιρεία Cashflow, στην οποία είναι μέτοχος, και να επιβάλει σε χιλιάδες πελάτες της για κάθε συναλλαγή τους «την πιο ανταγωνιστική χρέωση της αγοράς», όπως ανενδοίαστα ισχυρίστηκε σε ανακοίνωσή της την περασμένη Παρασκευή (1,5 ευρώ!), για να αφυπνιστούν ξανά και με καθυστέρηση τα… αντι-τοκογλυφικά ανακλαστικά του Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη.
Κατά την προσφιλή κυβερνητική τακτική «να σε κάψω Γιάννη, να σ’ αλείψω λάδι», ο κ. Πιερρακάκης ανακοίνωσε άλλη μια τροπολογία «δραστικών μειώσεων σε τραπεζικές χρεώσεις και προμήθειες», που εντάσσεται στο υπό συζήτηση νομοσχέδιο για τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα που ψηφίζεται την Πέμπτη. Τι προβλέπει η ανακοινωθείσα ρύθμιση;
● Κατάργηση της προμήθειας για αναλήψεις από ΑΤΜ κάθε τράπεζας που είναι μέλος της ΔΙΑΣ.
● Καμία προμήθεια για αναλήψεις από ΑΤΜ παρόχου, με τον οποίο η τράπεζα έχει μετοχική σχέση.
● Ανώτατη προμήθεια 1,50 ευρώ για οποιαδήποτε άλλη χρέωση τράπεζας σε ΑΤΜ, ή χρέωση τρίτων παρόχων εκτός ΔΙΑΣ.
● Δωρεάν αναλήψεις σε δημοτικές κοινότητες με μόνο ένα διαθέσιμο ΑΤΜ είτε για τράπεζες είτε για τρίτους παρόχους.
● Κατάργηση χρεώσεων για ερωτήσεις υπολοίπου σε ΑΤΜ τραπεζών ή άλλων εταιρειών παροχής πιστώσεων.
● Πλαφόν χρέωσης 50 λεπτών για εμβάσματα που μεταφέρονται μέσω ΑΤΜ τρίτων παρόχων.
Πώς και το ξέχασαν τον Δεκέμβριο;
Για ποιο λόγο αυτοί οι επιπλέον περιορισμοί στις εξωφρενικές χρεώσεις τραπεζών δεν είχαν επιβληθεί με την προηγούμενη νομοθετική ρύθμιση του περασμένου Δεκεμβρίου; Πώς και… διέλαθε την προσοχή του υπερευαίσθητου πρωθυπουργού ότι υπάρχουν κι άλλα «παράθυρα» ληστρικής χρέωσης των εκατομμυρίων πελατών των τραπεζών;
Και η εποπτεύουσα Τράπεζα της Ελλάδος, και μέσω αυτής η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός SSM πώς και δεν πήραν είδηση ότι ανακεφαλαιοποιημένες και εξυγιασμένες με 50 δισ. ευρώ και πλέον χρήματα των φορολογουμένων βγάζουν κι από τη μύγα ξίγκι; Πώς και δεν πήραν είδηση ότι η θριαμβευτική επιστροφή των συστημικών τραπεζών στην κερδοφορία, για την οποία τα κυβερνητικά στελέχη πανηγυρίζουν λες κι είναι δικό τους επίτευγμα (που είναι!) βασίζεται και στις παράλογες και υπέρογκες χρεώσεις για συναλλαγές που στην πραγματικότητα δεν κοστίζουν σχεδόν τίποτα στις τράπεζες;
Κέρδη και έσοδα από χρεώσεις
Εχει πολύ ενδιαφέρον να καταγραφεί η συμβολή των εξωφρενικών χρεώσεων τραπεζών και παρα-τραπεζών στο ρεκόρ κερδοφορίας τους, που το 2024 ξεπέρασαν τα 4,3 δισ. ευρώ καθαρά. Οπως φαίνεται στα στοιχεία που παραθέτουμε στους πίνακες, πέρσι οι 4 συστημικές τράπεζες πέτυχαν καθαρά έσοδα 11,2 δισ. Φυσικά, σε ποσοστό πάνω από 80% ήταν έσοδα από τόκους, χάρη στη μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα επιτόκια καταθέσεων και δανεισμού –την υψηλότερη στην ευρωζώνη–, αλλά σχεδόν 2 δισ. ήταν έσοδα από προμήθειες, σημαντικό μέρος των οποίων είναι οι χρεώσεις για κάθε τραπεζική συναλλαγή, ηλεκτρονική ή στο φυσικό κατάστημα. Είναι περίπου διπλάσια από τα επίπεδα του 2017-2019 και φαίνεται ότι συμβάλλουν στα μισά καθαρά κέρδη των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Αν μάλιστα συνδυάσουμε την παράλληλη αύξηση κερδών και εσόδων από προμήθειες με την αντίστροφη τάση μείωσης των καταστημάτων και του προσωπικού (300 λιγότερα καταστήματα και 6.000 λιγότεροι υπάλληλοι από το 2020 στο 2024), μπορούμε εύλογα να συμπεράνουμε ότι η σταδιακή αύξηση των ΑΤΜ γενικώς και των εκτός τραπεζικών καταστημάτων ειδικώς, που το 2024 ξεπέρασαν το 56% του συνόλου, είχε μια σαφώς πονηρή επιδίωξη: ό,τι χάνουν οι τράπεζες από τους (αναγκαστικούς) νομοθετημένους κυβερνητικούς περιορισμούς στις προμήθειες για κάθε είδους συναλλαγή, να το αναπληρώσουν στο πολλαπλάσιο περνώντας σε… συγγενείς τρίτους τα μηχανήματα συναλλαγών που βρίσκονται έξω από τα καταστήματά τους. Σε σούπερ μάρκετ, πλατείες, καταστήματα, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες, σταθμούς μετρό και άλλων συγκοινωνιακών μέσων. Η Πειραιώς, προφανώς, έκανε το πρώτο βήμα, αλλά της έκοψε τη φόρα η κατακραυγή.
Κάπως βιαστικά, η Ενωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδας εκφράζει την ικανοποίησή της για την απόφαση της κυβέρνησης να καταργηθούν οι χρεώσεις, ωστόσο η αντιπολίτευση, και κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ, επισημαίνει ότι δεν υπάρχει μηδενισμός χρεώσεων. «Ο κ. Πιερρακάκης δεν μηδενίζει τις προμήθειες. Ενώ τα ΑΤΜ των τραπεζών πωλούνται, αφήνει τους ευάλωτους σε εταιρείες τύπου cashflex με 1,5 ευρώ προμήθεια, εκτός ΔΙΑΣ. Το σύστημα ΔΙΑΣ, λοιπόν, θα έχει μηδενικές χρεώσεις, αλλά πολύ λιγότερα ΑΤΜ. Οι μικροκαταθέτες, οι ευάλωτοι, οι ηλικιωμένοι που ζουν σε απομακρυσμένα σημεία θα έχουν ΜΟΝΟ μία επιλογή: 1,5 ευρώ προμήθεια», επισημαίνει ο τομεάρχης Οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς, ζητώντας μηδενική χρέωση για μικροκαταθέτες και ευάλωτους σε κάθε ΑΤΜ, για κάθε συναλλαγή.
