Η Σοφία Μπεκατώρου έχει στην τροπαιοθήκη της δύο ολυµπιακά µετάλλια (χρυσό το 2004, χάλκινο το 2008), αλλά και το πιο λαµπερό βραβείο που µπορούσε να φανταστεί άνθρωπος στη µεσαιωνική νεοελληνική κοινωνία: το παράσηµο της γυναίκας που µίλησε ανοιχτά για περιστατικό σεξουαλικής κακοποίησης και έτσι πυροδότησε το εν Ελλάδι κίνηµα #MeToo. Στα 46 της, ψυχολόγος πλέον στο επάγγελµα και µητέρα δύο παιδιών, η δις ολυµπιονίκης της ιστιοπλοΐας σαλπάρει –µε δική της πρωτοβουλία– στα θολά νερά της πολιτικής, µε αφετηρία την κάθοδο στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ για τις εκλογές 9ης Ιουνίου. Εµείς τη συναντήσαµε δίπλα στη γαλάζια θάλασσα της Βάρκιζας, εκεί όπου είναι το στοιχείο της. Και µιλήσαµε µαζί της για όλα και για όλους, χωρίς φόβο και µε πολύ πάθος.
Κυρία Μπεκατώρου, ξαφνιάστηκα όταν έµαθα ότι κατεβαίνετε στις ευρωεκλογές µε τον ΣΥΡΙΖΑ. Νόµιζα ότι είστε δεξιά.
Προέρχοµαι πράγµατι από δεξιά οικογένεια. Η µητέρα του πατέρα µου ήταν βασιλική. Από την πλευρά της µητέρας µου τα αδέρφια και ο πατέρας της κυνηγήθηκαν γιατί ήταν κοµµουνιστές. Από εκείνη διδάχτηκα το αίσθηµα της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Η µαµά µου δεν εξέφραζε πολιτικό φρόνηµα µέσα στον γάµο, είχαν και µεγάλη διαφορά ηλικίας µε τον µπαµπά, αλλά ήταν πάντοτε καλοπροαίρετη, µε ενσυναίσθηση. Ερχονταν άνθρωποι από τη Βουλγαρία ή την Αλβανία και ήταν καλοδεχούµενοι στο σπίτι µας στην Κεφαλονιά. Από τον πατέρα µου, που ήταν µηχανολόγος-ηλεκτρολόγος και αναλάµβανε δηµόσια έργα, διδάχτηκα την τιµιότητα. Μέσα από τον αθλητισµό εκπαιδεύτηκα να αποφεύγω την παγίδα του χρωµατισµού. Αναζητούσα ωστόσο το δίκαιο και το ηθικό, ιδίως όταν έβλεπα ότι η ηγεσία του αθλητικού κινήµατος δεν λειτουργούσε µε γνώµονα τα ολυµπιακά ιδεώδη και την αξιοκρατία.
Μιλάτε µε πολλή πίκρα όταν αναφέρεστε στα κοινά της ιστιοπλοΐας.
Εζησα την αδικία και την ανισότητα. Βίωνα από µικρή ένα καθεστώς όπου ο αθλητής έπρεπε να είναι µόνο αθλητής και να µην ασχολείται µε τίποτε άλλο. Εξαιτίας της δοµής του ελληνικού αθλητισµού οι αθλητές είναι αναγκασµένοι να αξιοποιούν την εικόνα τους ώστε να βρουν χορηγούς για να χρηµατοδοτήσουν την αθλητική τους προσπάθεια. Πώς να αρθρώσεις πολιτικό λόγο όταν το όνοµά σου ταυτίζεται µε µια επιχείρηση; Η κουλτούρα της σιωπής, όµως, καλλιεργείται από µικρή ηλικία και µέσα στην οικογένεια µε διάφορες εκφάνσεις, όχι πάντοτε εµφανείς. Συχνά ένιωθα ότι θα έκανα ζηµιά στον εαυτό µου εάν µιλούσα, παρόλο που από µικρή είχα µάθει να σπάω νεύρα µε τις αντιρρήσεις µου. ∆εν θέλησα ποτέ στην καριέρα µου να εµπλέξω τους γονείς µου. Πάλεψα πολύ για να µην καπελωθώ. Τις λύσεις ήθελα να τις βρίσκω µέσα στη θάλασσα. Και τελικά αυτό ήταν το πιο απλό απ’ όλα…
Και ποιο ήταν το κίνητρο για το bullying που λέτε ότι δεχτήκατε µέσα στο άθληµά σας;
Σε κακοποιούν λεκτικά για να σου σπάσουν τον τσαµπουκά. Για να φοβηθείς και να µην τολµήσεις. Θυµάµαι ότι είχα αντίπαλη στον αγώνα τη φιλενάδα κάποιου παράγοντα, οπότε υπήρχε εύνοια ώστε να πάει εκείνη στους Ολυµπιακούς Αγώνες, και όλο αυτό µέσα σε ένα πλαίσιο «αξιοκρατικής πρόκρισης». Μόνο που ο τόπος και ο χρόνος δεν ήταν ανακοινωµένα πουθενά, παρά µόνο όταν τελείωσε ο αγώνας και ήταν η µοναδική Ελληνίδα που συµµετείχε… Πλέον ακούγονται λίγο γελοία όλα αυτά, αλλά µόνο γελοία δεν ήταν. ∆ιαµόρφωσαν µια κουλτούρα η οποία διαιωνίστηκε: «Αντί να πάει ο καλύτερος, θα πάει ο δικός µας». Με την Αιµιλία Τσουλφά δουλέψαµε πολύ σκληρά για να ξεπεράσουµε αυτά τα εµπόδια. Ακόµη και τότε ξεκινούσαµε τους προκριµατικούς αγώνες πέντε µέτρα πίσω από τη γραµµή της αφετηρίας για να µην έχουν δικαιολογία να µας αποκλείσουν! Η καρδούλα µας το ξέρει τι περάσαµε. Εµένα δεν περνούσε καν από το µυαλό µου ότι υπάρχει τόση κακία ώστε να µου σαµποτάρει κάποιος τον εξοπλισµό για να χάσω. Με προειδοποιούσαν, αλλά ήταν έξω από το φάσµα µου. Ωσπου είπα: «Σοφία, δεν είναι όλα αγγελικά πλασµένα, οφείλεις να προστατεύσεις τον εαυτό σου».
Ωστόσο η πολιτική είναι ο κατεξοχήν χώρος όπου συµβαίνουν τέτοια φαινόµενα.
Ναι, κάποιοι µου λένε ότι θα µου φανούν ψίχουλα αυτά που έζησα στον αθλητισµό. Γι’ αυτό και µε βλέπετε διστακτική. Θα προσπαθήσουν να φέρουν τούµπα τις καταγγελίες που έκανα τότε. Ηδη το έχουν κάνει. Αλλά δεν έχω πρόβληµα. Ξέρω ότι δεν θα είµαι αρεστή σε όλους. ∆εν απευθύνοµαι σε εκείνους που δεν µε πιστεύουν αλλά σε όσους εκτιµούν την προσπάθεια και τη συνέπεια του λόγου µου. Εάν αυτά δεν αποδειχτούν αρκετά για να εκλεγώ, θα επιστρέψω στη δουλειά µου και στους θεραπευόµενούς µου. Ετσι κι αλλιώς δεν σκοπεύω να τους εγκαταλείψω. Τα φώτα της δηµοσιότητας τα έχω αποµυθοποιήσει. Με ενδιαφέρει µόνο η αληθινή ζωή και όχι η πλασµατική δόξα.
Ζητάτε, όµως, να επιβραβευτεί και το θάρρος που δείξατε.
Οχι. ∆εν µου χρωστάει κανένας τίποτε. Οταν βγήκα και µίλησα δεν περίµενα κανένα αντάλλαγµα. Στο βιογραφικό µου δεν αναφέρω πουθενά το #MeToo, που άλλωστε είναι πλέον #UsToo, καθώς αφορά όλους και όλες. Γράφω µόνο ότι είµαι ψυχολόγος και µητέρα. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητάς µου, µαζί µε την πορεία µου στον αθλητισµό και τον Ελληνικό Στρατό, τον οποίο υπηρέτησα µε ήθος και τιµή. Ξέρω ότι πολλοί αθλητές µπαίνουν στην πολιτική και µεταλλάσσονται. Ας τους κρίνει η Ιστορία. Εµείς πηγαίναµε στο υπουργείο και παρακαλούσαµε και κλαίγαµε για τα στοιχειώδη της προετοιµασίας, ενώ εκείνοι περνούσαν µια βόλτα και έφευγαν για τα πεντάστερα ξενοδοχεία. Είναι λάθος να αντιλαµβάνονται κάποιοι αθλητές τον εαυτό τους ως κάτι ιδιαίτερο. ∆εν είναι φτιαγµένοι από διαφορετικό υλικό. Οφείλουν να σκύβουν για να βοηθήσουν και τους άλλους που χρειάζονται υποστήριξη. Εκεί φαίνεται η πραγµατική ανωτερότητα.
Αλλαξε κάτι µετά τις καταγγελίες σας για βιασµό στις αρχές του 2021;
Πολλά θύµατα βρήκαν το θάρρος να µιλήσουν, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις µαταιώνονταν. ∆ηµιουργήθηκε, ωστόσο, ένα πλαίσιο ασφαλείας από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους. Ενα δίχτυ προστασίας που ολοένα µεγάλωνε, λειτουργούσε θεραπευτικά και έγινε σωσίβιο για να επιπλεύσουν οι καταγγέλλοντες. Με µια κουβέντα, µε µια παρουσία στα δικαστήρια καταλαβαίνεις ότι δεν είσαι µόνος. Ούτε χρειάζεται να συµβεί σε σένα τον ίδιο για να συµπαρασταθείς.
Μηχανισµός πάντως δεν φτιάχτηκε. Καθιερώθηκε µια τετραψήφια τηλεφωνική γραµµή που σε στέλνουν από αρµόδιο σε αρµόδιο την ίδια ώρα που κάποιος µπορεί να κινδυνεύει την ώρα που καλεί. Οι πολιτικοί αρνούνται να παραδεχτούν ότι τέτοια πράγµατα συµβαίνουν στη βάρδιά τους. Εγώ θα ήθελα να αισθάνονται και αυτοί µαταιωµένοι και πληγωµένοι. Οταν κρατάς το τιµόνι έχεις την ευθύνη και την υποχρέωση της αυτοκριτικής. Στον πολιτισµό έγιναν κάποια πράγµατα, στον αθλητισµό όχι. Ποιοι είναι αυτοί που συνοδεύουν τα παιδιά µας στις αποστολές; Μήπως έχουν ποινικό µητρώο; ∆ιαθέτουν άδεια άσκησης επαγγέλµατος; Μπορούµε να αποµακρύνουµε όσους είναι υπό διερεύνηση; Ακούω γονείς να λένε ότι ο λόγος του προπονητή είναι νόµος και ότι τα παιδιά πρέπει να υπακούν. Εχουµε µπλέξει την πειθαρχία µε την ελευθερία του λόγου και το δικαίωµα να µπορεί κάποιος να εκφράζεται. Ενας προπονητής – παιδαγωγός οφείλει πρωτίστως να ακούει και να ενθαρρύνει τον αθλητή να ακολουθεί το πλαίσιο.
Εσείς γιατί αποφασίσατε να µιλήσετε; Τι σας έκανε να απασφαλίσετε έπειτα από 23 χρόνια;
Συνειδητοποίησα ότι αυτός ο άνθρωπος (σ.σ.: που στο µεταξύ απεβίωσε) βρισκόταν ακόµη στον χώρο και ερχόταν σε επαφή µε παιδιά και µε γυναίκες. Μάλιστα ο περίγυρος θεωρεί ότι αυτός ο εγωισµός και ο ναρκισσισµός αποτελούν αξιέπαινα προσόντα για έναν άντρα και τον επιβραβεύει! Οταν πήγα στη ΓΑ∆Α για να υποστηρίξω τις κατηγορίες του Νίκου Κακλαµανάκη για κατάχρηση εξουσίας και διασπάθιση δηµόσιου χρήµατος στην οµοσπονδία ιστιοπλοΐας ένιωσα ότι έφτασε η ώρα. Ανοιξα το στόµα µου και οι αστυνοµικοί δεν πίστευαν στα αυτιά τους! Το ίδιο έγινε και αργότερα, όταν προχώρησα σε αναλυτική καταγγελία µέσω ηλεκτρονικής σύνδεσης στην ηµερίδα του κυρίου Αυγενάκη µε θέµα «Start to Talk», µε παρούσα µάλιστα τη νυν πρόεδρο της οµοσπονδίας. Απλώθηκε τόση σιγή ώστε νόµιζα ότι έπεσε η γραµµή όσο µιλούσα! Ολοι είχαν µείνει άφωνοι. Από την επόµενη µέρα, βέβαια, άρχισαν να µιλούν για «σκοπιµότητες», προσπαθώντας να µε διαβάλουν. Τα χειρότερα τα άκουσα από γυναίκες. Συνηθισµένο φαινόµενο ο κλέφτης να επιτίθεται στον τίµιο και να προσπαθεί να βγάλει αυτόν κλέφτη. ∆εν είναι τυχαίο ότι και ο Νίκος Κακλαµανάκης αντιµετώπισε αγωγές SLAPP αµέσως µετά τις καταγγελίες του. Γίνεται συντονισµένη προσπάθεια για κατάργηση του δικαιώµατος στην αλήθεια!
Υποθέτω ότι το σκεφτόσασταν καιρό προτού πάρετε τη µεγάλη απόφαση.
Τα πρώτα χρόνια το είχα απωθήσει. Ακόµη και οι δικοί µου άνθρωποι πίστευαν ότι θα ήταν µάταιο να βγω να µιλήσω. «Θα σε φάνε» έλεγαν. «Θα σε ρωτάνε “γιατί το θυµήθηκες µετά από είκοσι χρόνια;”». Το ίδιο περιµένω να συµβεί και τώρα που κατεβαίνω στην πολιτική. Oταν µεγάλωσα και έγινα µητέρα είδα το πρόβληµα να βγαίνει στην επιφάνεια µε διάφορους τρόπους. ∆ούλεψα µε τον εαυτό µου µέσα απ’ την ψυχοθεραπεία και το αποδέχτηκα. Η στοχοποίηση των θυµάτων µε κάνει να θυµώνω πολύ. Για τον Ελληνα πάντοτε φταίει κάποιος άλλος για την κατάντια µας. Ποτέ εµείς οι ίδιοι. Μήπως, όµως, πρέπει να κοιτάξουµε λίγο και τον καθρέφτη µας;
Μετανιώσατε ποτέ που µιλήσατε;
Οχι, καθόλου. Μηδέν. ∆εν σας κρύβω, βέβαια, ότι ήταν πολύ δύσκολο. Το τραύµα αναδύθηκε και το ξαναέζησα από την αρχή. Είναι τροµερό, έχω ταλαιπωρηθεί πολύ. Φεύγει το χαµόγελο. Μίλησα ελπίζοντας ότι οι επιζώσες θα πάψουν να κατηγορούν τον εαυτό τους για όσα έχουν περάσει. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο θύτης δεν είναι κάποιος άγνωστος περαστικός αλλά άτοµο από το στενό περιβάλλον. Οχι, δεν µε βοήθησε σε προσωπικό επίπεδο το τόλµηµά µου. Νιώθω ευγνώµων που µε άντεξε η ψυχοθεραπεύτριά µου! Συνεχίζω την ψυχοθεραπεία επιθυµώντας να βρω τις απαντήσεις και να καταλάβω για ποιο λόγο επαναλαµβάνονται στη ζωή µου κάποια πράγµατα που δεν µου αρέσουν. ∆εν είναι πάντοτε όµορφες οι απαντήσεις αλλά τις θέλω.
Σοφία, τι ψηφίσατε στις τελευταίες εκλογές;
Ψήφισα ΣΥΡΙΖΑ! Είναι λάθος να ακούγεται µόνο µία φωνή στην κοινωνία. Χρειάζεται ισχυρή και σωστή αντιπολίτευση, έτοιµη να λάβει ψήφο εµπιστοσύνης από τον λαό. Είναι µεγάλη ευθύνη να µην αιφνιδιαστείς όταν σου δοθεί. Εγκλωβιζόµαστε στις ταµπέλες και στα παλιά αφηγήµατα, ενώ χρειάζεται να βρίσκουµε λύσεις. Η εικόνα της ελληνικής Βουλής µού προκαλεί θλίψη, αλλά όχι, δεν είµαστε αυτοί. Απλώς βαριόµαστε να µας αλλάξουµε. Μπορεί να µην προέρχοµαι από τον χώρο της πολιτικής, αλλά µε αφορά. ∆εν είναι βιώσιµη µια κοινωνία όπου κάποιοι µονοπωλούν την εξουσία επειδή τάχα είναι άριστοι, καλύτεροι, πιο έξυπνοι, από καλύτερες οικογένειες, πιο πλούσιοι. Εκείνος που κρατάει την κουτάλα πρέπει να λέει: «Πάρε κι εσύ». Στα παιδιά µου θέλω να διδάξω την αίσθηση του δικαίου και της αλληλεγγύης. ∆εν θα φύγουµε µε βαλίτσα στο χέρι από αυτήν τη ζωή. Θα φύγουµε όπως ήρθαµε. Με ρωτάνε γιατί δεν χαµογελάω περισσότερο. Μα πώς να γελάσω όταν γύρω µου συµβαίνουν όσα συµβαίνουν; Ή µήπως ξεχάσαµε ότι γύρω από τη χώρα µας έχουµε δύο πολέµους; Ε λοιπόν, όχι, δεν είµαι καλά.
Γιατί ΣΥΡΙΖΑ σήµερα; Γιατί να ψηφίσω τον άγνωστο Κασσελάκη;
Ο Στέφανος δεν είχε κανένα λόγο να έρθει στην Ελλάδα. Μιλάει και ο κόσµος τον ακούει. Είχε χρόνια να συµβεί κάτι τέτοιο. Παίζει το παιχνίδι επί ίσοις όροις και αυτό ενοχλεί τους άλλους, ακόµη και τον κόσµο της Αριστεράς µερικές φορές. Προσπαθούν να τον εξοντώσουν µε τον ίδιο τρόπο που έχουν µάθει να σκοτώνουν τον ανταγωνισµό. Του λένε ότι είναι δεξιούλης, ότι είναι έτσι, ότι είναι γιουβέτσι. Τόσο το καλύτερο που δεν πολυγνωρίζει την ελληνική πραγµατικότητα. Αλλιώς µπορεί να είχε παρασυρθεί και εκείνος στην αδράνεια.
Πώς είναι δυνατόν αυτή η κυβέρνηση να παίρνει 40 τοις εκατό;
Μεγάλη µερίδα του κόσµου απέχει από τις εκλογικές διαδικασίες. Οι µαζικές διαδηλώσεις και το 1,3 εκατ. υπογραφές για τα Τέµπη δείχνουν, ωστόσο, ότι καταλαβαίνουµε τι συµβαίνει γύρω µας. Χωρίς ψήφο, όµως, δεν γίνεται να αναλάβουµε το µερίδιο ευθύνης που µας αναλογεί. Τους παραδίνουµε τα κλειδιά του σπιτιού µας και µετά παραπονιόµαστε. Τα θέµατα είναι πολλά: ο ρυθµός απόδοσης δικαιοσύνης, η απαξίωση της δηµόσιας παιδείας, οι πανελλήνιες εξετάσεις που κακοποιούν τα παιδιά επί χρόνια, οι µισθοί στο µέσο νοικοκυριό που δεν φτάνουν για να βγει ο µήνας. Στο τέλος θα φύγουµε όλοι από τη χώρα µας ή θα µείνουµε να δουλεύουµε για όσους την αγόρασαν. Εχουµε χάσει την ελπίδα µας και µας φαίνονται όλα µάταια. Παραδίνουµε τα όπλα και περιµένουµε κάποιο µεσσία. Επιθυµώ να θυµίσω στον κόσµο τις δυνατότητές µας. Μικρές καθηµερινές αποφάσεις µπορούν να γεννήσουν ξανά την πίστη στην κοινωνία των ανθρώπων. Εάν καταλάβω ότι ο συνάνθρωπός µου κινδυνεύει, θα κάνω κάτι. ∆εν θα σκεφτώ ότι θα µπλέξω. Οταν, όµως, νοσεί ένας, νοσούµε όλοι.
Νίκος Παπαδογιάννης
