ΝΙΚΗ ΜΠΑΚΟΥΛΗ
Κάθε χρόνο σκοτώνονται χιλιάδες άνθρωποι από κεραυνούς, σε καταιγίδες. Έχουμε τα SOS για την προστασία στο αυτοκίνητο, το σπίτι και σε ανοιχτούς χώρους.
Κάθε χρόνο σε όλον τον κόσμο σκοτώνονται περίπου 24.000 άνθρωποι, από κεραυνούς. Τραυματίζονται περίπου 240.000.
Τα νούμερα αυτά προκύπτουν γιατί πολλοί αγνοούν τους βασικούς κανόνες επιβίωσης, όταν υπάρχει καταιγίδα και κεραυνοί. Συνηθέστερα, από ένστικτο, όταν είμαστε σε ανοιχτό χώρο και ακούμε κεραυνό, τρέχουμε να καλυφθούμε.
Πολύ συχνά επιλέγουμε ένα ψηλό δέντρο, να κρυφτούμε από κάτω. Αυτή είναι η δεύτερη κύρια αιτία των ατυχημάτων.
Η πρώτη είναι η παραμονή σε σημεία, όπως ψηλά υψώματα, μοναχικά δέντρα, πυλώνες, συρματοπλέγματα ή νερό, που προσελκύουν τους κεραυνούς, λόγω ύψους και αγωγιμότητας.
Όπως τρέχουμε να κρυφτούμε, δεν μπορούν να μας προστατεύσουν τα πάντα. Ο μετεωρολόγος, Θοδωρής Κολυδάς έχει εξηγήσει ότι «οφείλουμε να επιλέγουμε κτίριο που έχει οπλισμένο σκυρόδεμα, δίκτυο ύδρευσης ή αποχέτευσης ή άλλο χαρακτηριστικό που μπορεί να γειώσει την τεράστια ενέργεια του κεραυνού».
Έτσι, αποφεύγουμε σκέπαστρα, δέντρα και στάσεις λεωφορείων, που κάποιες φορές έλκουν τους κεραυνούς.
Έχουμε και πρόχειρη την πληροφορία ότι τα λαστιχένια υποδήματα ή/και τα λάστιχα των οχημάτων, δεν μας προστατεύουν -λόγω μόνωσης- από τους κεραυνούς.
Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, υπάρχει ειδικό link για τις καταιγίδες και όσα μπορούμε να κάνουμε για να προφυλαχθούμε.
Η βασική γνώση για τους κεραυνούς, που μας βοηθά να καταλάβουμε αν κινδυνεύουμε, είναι πως δεν “χτυπούν” πάντα άμεσα πάνω από το κεφάλι μας. Τουναντίον, μπορεί να είναι σε απόσταση 10 με 16 χιλιόμετρα μακριά.
Τι κάνουμε αν η καταιγίδα μας βρίσκει στο σπίτι
Το πρώτο tip της Πολιτικής Προστασίας αναφέρει πως για να εκτιμήσουμε την απόσταση μας από μια καταιγίδα, μετράμε τα δευτερόλεπτα που μεσολαβούν μεταξύ της αστραπής και της βροντής και διαιρούμε με το 3. Το νούμερο που θα δούμε μπροστά μας, είναι η απόσταση μας από την καταιγίδα, σε χιλιόμετρα.
Αν η καταιγίδα μας βρίσκει σπίτι, δεν κρατάμε ηλεκτρικές συσκευές ή το τηλέφωνο, διότι ο κεραυνός μπορεί να περάσει μέσα από τα καλώδια, αποσυνδέουμε τις συσκευές τηλεόρασης από την κεραία και την παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος και αποφεύγουμε να αγγίξουμε τις σωληνώσεις των υδραυλικών (κουζίνα, μπάνιο) καθώς συνιστούν καλούς αγωγούς του ηλεκτρισμού. Για παν ενδεχόμενο, ασφαλίζουμε πόρτες και παράδθυρα.
Τι κάνουμε αν η καταιγίδα μας βρίσκει στο αυτοκίνητο
Πιθανόν η καταιγίδα να σας βρει στο αυτοκίνητο, όπως συνέβη σε πολλούς ανθρώπους χθες το βράδυ και σήμερα το πρωί. Σε αυτήν την περίπτωση, θυμόμαστε ότι η προστασία μας από τους κεραυνούς έρχεται από το μεταλλικό σασί του οχήματος και όχι από τα λάστιχα.
Ανάβουμε τα αλάρμ (φώτα έκτακτης ανάγκης) και ακινητοποιούμε το όχημα στην άκρη του δρόμου, μακριά από δέντρα -που μπορεί να πέσουν πάνω-, μέχρι να κοπάσει η βροχόπτωση.
Κλείνουμε τα τζάμια και δεν ακουμπάμε σε μεταλλικά αντικείμενα.
Η Πολιτική Προστασία επισημαίνει πως πρέπει να αποφεύγουμε τους πλημμυρισμένους δρόμους -κάτι που όπως πείθουν οι εικόνες από τους δρόμους, δεν είναι αυτονόητο για όλους.
Τι κάνουμε αν η καταιγίδα μας βρίσκει σε εξωτερικό χώρο
Αποφεύγουμε μεν, τις περιττές μετακινήσεις, όταν βρέχει πολύ, αλλά αν χρειάζεται να βγείτε από το σπίτι (πχ για βόλτα κατοικίδιου) και σας πιάσει καταιγίδα, καταφεύγετε σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο. Διαφορετικά, κάθεστε στο έδαφος, δίχως να ξαπλώσετε.
Δεν πάμε ποτέ κάτω από ψηλό δέντρο, σε ανοιχτό χώρο και δεν στεκόμαστε πλάι σε πυλώνες, γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος, τηλεφωνικές γραμμές και φράκτες. Επιπροσθέτως, δεν πλησιάζουμε μεταλλικά αντικείμενα (π.χ. αυτοκίνητα, ποδήλατα, σύνεργα κατασκήνωσης κλπ.).
Αν είστε σε δάσος, προστατεύεστε από τα συμπαγή κλαδιά χαμηλών δέντρων, αν είστε σε ποτάμι απομακρύνεστε αμέσως και αν είστε σε θάλασσα, βγαίνετε δίχως δεύτερη σκέψη.
«Αν βρίσκεστε απομονωμένοι σε μια επίπεδη έκταση και νιώσετε να σηκώνονται τα μαλλιά σας (γεγονός που δηλώνει ότι σύντομα θα εκδηλωθεί κεραυνός), κάντε βαθύ κάθισμα με το κεφάλι ανάμεσα στα πόδια (ώστε να ελαχιστοποιήσετε την επιφάνεια του σώματός σας και την επαφή σας με το έδαφος) πετώντας τα μεταλλικά αντικείμενα που έχετε επάνω σας».
Μύθοι και αλήθειες για τους κεραυνούς
Οι κεραυνοί και οι αστραπές είναι θέματα που πρωταγωνιστούν σε μύθους. Αν τους πιστέψουμε, κινδυνεύουμε. Θέλετε παράδειγμα; Ο κεραυνός δεν χτυπάει ποτέ στο ίδιο σημείο, δυο φορές.
Και όμως, χτυπάει και δυο και τρεις φορές στο ίδιο σημείο, και δη όταν πρόκειται για ψηλά, μυτερά ή απομονωμένα αντικείμενα. Για παράδειγμα, “χτυπάει” το Empire State Building 100 φορές, ετησίως.
Αν ακούμε βροντές, αλλά δεν έχει σύννεφα πάνω από το κεφάλι μας, μπορεί να νιώθουμε ασφαλείς, αλλά δεν είμαστε. Ο κεραυνός μπορεί να χτυπήσει 5-15 χλμ. μακριά από την καταιγίδα, ακόμα και ως “κεραυνός εν αιθρία”.
Δεν ισχύει ότι δεν χτυπούν δύο φορές το ίδιο σημείο ή ότι μέταλλα τα έλκουν πάντα – είναι καλοί αγωγοί, γι’ αυτό αποφεύγουμε επαφή. Τα λάστιχα οχημάτων ή υποδημάτων δεν προστατεύουν, ούτε δέντρα, στάσεις λεωφορείου ή ανοιχτές βάρκες.
