Αλεξάνδρα Χριστακάκη

Ο Τίτος Πατρίκιος είναι 98 ετών και η διαύγειά του σε εκπλήσσει - Τον τίμησε το Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά και εκείνος τού ευχήθηκε να μακροημερεύσει

ΟΤίτος Πατρίκιος είναι 98 ετών και η διαύγεια και η πνευματικότητά του σε εκπλήσσει. Κρατάει ένα μπαστούνι, μια κόκκινη τσάντα χιαστί, καλοσυνάτος, χαμογελαστός, χωρίς σημειώσεις απαγγέλει ποιήματα από μνήμης, απαντά με διαύγεια σε όλες τις ερωτήσεις, χωρίς να χάνει τον ειρμό και τα λόγια του, με χιούμορ και χωρίς διδακτισμό, ανεβαίνει τα σκαλιά της σκηνής στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης» στα Χανιά και για τρεις ώρες λέει ιστορίες βιωματικές, συμπερασματικές των απόψεών του για ζητήματα που αφορούν την σχέση της τέχνης με την πολιτική, με την εξουσία, με την φιλοσοφία, την ζωή, την σχέση παράδοσης νεωτερικότητας, για την λογοκρισία και την αυτολογοκρισία, απόψεις που έχουν αποτυπωθεί ως δοκίμιο από τις εκδόσεις «Κίχλη».

Τον τίμησε το Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά, στο οποίο είχε πολλά χρόνια να έρθει, πόλη που αγάπησε, πόλη που τον ανακήρυξε επίτιμο δημότη πριν από δεκαετίες. Συγκινημένος επαίνεσε το Φεστιβάλ και ευχήθηκε να μακροημερεύσει γιατί όπως είπε «εδώ οι άνθρωποι ανταμώνουν και μιλούν, σπάνε την μοναξιά που τους περικλείει ασφυκτικά». Αν δεν υπήρχε θέμα χρόνου θα ήθελε να συνομιλεί με το βιβλιόφιλο κοινό των Χανίων για ώρες.

Ο Παντελής Μπουκάλας ανέλυσε το σύνολο του ποιητικού του έργου, ενώ ο ηθοποιός Μιχάλης Μητρούσης απήγγειλε ποιήματά του.

Τα παρακάτω λόγια είναι του σημαντικότερου εν ζωή Έλληνα ποιητή Τίτου Πατρίκου:

• «Χρόνια με βασανίζει η σχέση παράδοσης και νεωτερικότητας. Σήμερα πιστεύω στην θετική επίδραση  της παράδοσης στο να τροφοδοτεί το δικό μας παρόν. Η αρνητικότητά της όμως είναι ότι μας δένει στο παρελθόν και δεν μας επιτρέπει να αναλύσουμε το παρόν και να σχεδιάσουμε το μέλλον. Η νεωτερικότητα ανανεώνει τους τρόπους έκφρασης, αλλά πολλές φορές οδηγεί σε αδιέξοδο.                                                                                               
• Η εξουσία προγραμματίζει το μέλλον μιας κοινωνίας με τα δικά της πρότυπα, με βεβαιότητες και προγνώσεις. Η λογοτεχνία  φέρει μέσα της την κριτική στην βεβαιότητα αυτή για το μέλλον. 
• Τα δημοσιευμένα ποιήματα είναι τα λεγχθέντα. Όμως υπάρχουν και τα αδημοσίευτα, τα μη λεχθέντα είτε από λογοκρισία, είτε από αυτολογοκρισία.  Θα σας υπενθυμίσω την ιστορία του Γκαίτε ο οποίος δημοσίευσε ως δικά του ποιήματα μιας ερωμένης του με τον τίτλο «Το ντιβάνι της Ανατολής». Αποκαλύφθηκε η κλοπή όταν μελετήθηκε η αλληλογραφία των δύο μετά τον θάνατο της ερωμένης του της Μαριάννας. Η Μαριάννα, αν και έγραψε αυτά τα εξαιρετικά ποιήματα, επειδή δεν τα δημοσίευσε η ίδια  δεν καταχωρήθηκε στους ανθρώπους της λογοτεχνίας. Γιαυτό λέω στους νέους ανθρώπους, ό,τι δημιουργούν να το εκδίδουν. Εγώ ακολούθησα την συμβουλή του Γιάννη Ρίτσου που με προέτρεπε από αυτά που γράφω να αφαιρώ τα μισά και το έκανα. Βέβαια ο Ρίτσος δεν το έκανε στα δικά του.
• Η ποίηση είναι πιο κοντά στην φιλοσοφία, αλλά διατρέχει τον κίνδυνο να θέλει να γίνει φιλοσοφία και τότε γίνεται κουραστική και αναποτελεσματική. Η Ποίηση θέτει ερωτήματα, η Φιλοσοφία δίνει  απαντήσεις.
• Με απασχολούσε πολύ η σχέση των συγγραφέων και ποιητών με την εξουσία από την νεανική μου περίοδο. Τότε πίστευα πως οι εντολές που έδινε η φιλική με την δική μου ιδεολογία εξουσία, έπρεπε να τις  εφαρμόσω.  Όμως η αναγκαστική εντολή είναι καταστρεπτική γιατί μετατρέπει τον συγγραφέα σε υπηρέτη. Ο ποιητής πρέπει να είναι κριτικός απέναντι στην εξουσία και ας πληρώσει το τίμημα. Θυμηθείτε ότι τον Μπρούνο τον έκαψαν ζωντανό γιατί δεν απαρνήθηκε τις ιδέες του, ενώ ο Γαλιλαίος επέζησε γιατί τις αναίρεσε. Ο Πικάσσο αρνήθηκε να ζωγραφίσει τον Στάλιν ως στρατάρχη σε ένα περιοδικό της Αριστεράς στο  Παρίσι το 1953 και επέμενε να τον ζωγραφίσει με ένα φλογερό γιακά. Τον επέκριναν, τον λογόκριναν, αλλά ο ίδιος δεν υποχώρησε.
• Τα ποιήματα αφού δημοσιοποιηθούν παύουν να είναι προσωπικά. Μου το επεσήμαναν στο Φεστιβάλ Βενετίας ,όπου είχαν αναρτήσει ένα ποίημά μου που είχα γράψει μετά τον πρόσφατο θάνατο της γυναίκας μου. Όταν ζήτησα να το κατεβάσουν μου είπαν πως δεν είμαι ο μοναδικός που βιώνω απώλεια και πως αυτό βοηθάει και άλλους να αντιμετωπίσουν παρόμοιο πόνο.
• Τελικά η ποίηση είναι διάλογος ανάμεσα στους ανθρώπους. Τα φεστιβάλ δεν ζωντανεύουν μόνο τις πόλεις που τα διοργανώνουν, αλλά  δημιουργούν διάλογο μεταξύ των ανθρώπων και σπάνε την μοναξιά τους. Γνωρίζονται μεταξύ τους, γνωρίζουν τον εαυτό τους. Μακάρι να εξαπλωθούν σε πολλές πόλεις.
• Το μυστικό της μακροζωίας μου είναι ότι έκοψα πριν 20 χρόνια το τσιγάρο και έτσι κέρδισα καινούργια χρόνια.
• Η συμβουλή μου σε όλους εσάς που είστε σήμερα κοντά μου, μην εξαφανίζεστε από τους φίλους σας και μην μεμψιμοιρείτε. Να αγαπάτε τους ανθρώπους. Η αγάπη είναι πιο δύσκολη από τον έρωτα. Σας ευχαριστώ».

Το παρατεταμένο χειροκρότημα του κατάμεστου αμφιθεάτρου του «Μίκης Θεοδωράκης» ήταν αίτημα να ξανανταμώσει με τον Τίτο Πατρίκιο. Του παρέδωσαν την τιμητική πλακέτα ο Δήμαρχος της πόλης Παναγιώτης Σημανδηράκης και ο αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Νίκος Καλογερής.